Τί λέμε στο παιδί που δεν γνώρισε ποτέ τον γονιό του λόγω θανάτου

Τα παιδιά όταν γεννιούνται, δεν γνωρίζουν αυτόματα τι σημαίνει η λέξη “θάνατος”. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι είναι κάτι πανανθρώπινο και συμβαίνει εξαιτίας μιας σειράς γεγονότων (πχ. γηρατειά, αρρώστια, ατύχημα κλπ.). Συνεπώς οι ενήλικες, καλούνται να τα βοηθήσουν να κατανοήσουν αυτή την αλληλουχία. Το πιο σημαντικό απ’ όλα, είναι να μιλούν στο παιδί ξεκάθαρα και χωρίς υπεκφυγές και να του δίνουν τη δυνατότητα να εκφράζει τα συναισθήματα του όποτε εκείνο νιώθει έτοιμο.

Το να προσπαθούμε να εξηγήσουμε σε ένα παιδί που δεν γνώρισε ποτέ τον γονιό του, καθώς είχε πεθάνει πριν γεννηθεί εκείνο ή όταν το ίδιο ήταν σε πολύ μικρή ηλικία, την έννοια του θανάτου είναι ιδιαίτερα δύσκολο και ψυχοφθόρο. Όταν μας ρωτάει, είναι πολύ σημαντικό να μην χρησιμοποιούμε τις φράσεις: “Αποκοιμήθηκε” ή “Χάθηκε” ή “Πήγε σε ένα καλύτερο μέρος”, καθώς μπορεί να προκαλέσουν αναστάτωση και άγχος στο παιδί. Προτιμάμε τις φράσεις: “θάνατος” ή “πέθανε”.

Στα παιδιά νηπιακής ηλικίας είναι βασικό να υπενθυμίζουμε το ότι όταν πεθαίνει κάποιος δεν επιστρέφει πίσω, δεν τρώει, κοιμάται ή πεινάει. Εξίσου σημαντικό είναι τα παιδιά να γνωρίζουν την αιτία θανάτου του γονέα τους, με όσο πιο απλά λόγια γίνεται, καθώς υπάρχει κίνδυνος να πιστέψουν ότι τα ίδια έφταιγαν για τον θάνατο του. Επιπλέον, πρέπει να τους τονίσουμε ότι οι σκέψεις μας ή τα λόγια μας, δεν σκοτώνουν! Συχνά όταν ένα πρόσωπο αναφοράς, όπως είναι ο γονέας πεθαίνει, τα παιδιά μπορεί να νομίζουν ότι επειδή τον στεναχώρησαν πέθανε. Τέλος, βοηθάει να δώσουμε ένα παράδειγμα από προηγούμενη εμπειρία αν υπάρχει, όπως θάνατος κατοικίδιου ή/και φυτού.

Δείτε σχετικά: Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για τον θάνατο του μπαμπά του;

Τι λέμε σε ένα παιδί για τον γονιό που δεν γνώρισε, λόγω θανάτου ανάλογα με την ηλικία του; Το παιδί, ανάλογα με το ηλικιακό του στάδιο, αντιλαμβάνεται διαφορετικά την έννοια του θανάτου. Από 0-2 ετών, τα παιδιά έχουν ανάγκη από πολλές αγκαλιές και όσο γίνεται να διατηρήσουν μία ρουτίνα. Είναι απαραίτητο να τονίζεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ότι ο γονέας δεν θα γυρίσει πίσω και να μένουν ζωντανές οι αναμνήσεις μαζί του, όπως επίσης και να υπάρχουν διάφορες φωτογραφίες στο σπίτι.

Παιδιά ηλικίας 2-5 ετών, χρησιμοποιούν τις λέξεις με την κυριολεκτική τους έννοια, οπότε είναι πολύ σημαντικό να χρησιμοποιούμε σωστή ορολογία και να τους τονίζουμε ότι δεν ευθύνονται για το γεγονός. Το παιχνίδι ρόλων και το κουκλοθέατρο μπορεί να γίνουν πολύτιμοι βοηθοί μας στο να μπορέσουν να εκφραστούν συναισθηματικά τα παιδιά.

Σε κάθε ηλικιακή ομάδα είναι πολύ βασικό να διατηρείται ζωντανή η ανάμνηση του γονέα μέσα από φωτογραφίες, συζητήσεις κλπ., να είναι ξεκάθαρο στα παιδιά ότι δεν έχουν καμία ευθύνη για το θάνατο του και όλα να δίνονται με λόγια απλά, βασισμένα στην ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού. Ο θάνατος είναι δύσκολο γεγονός για όλους και είναι απαραίτητη η συνοχή και η ενδυνάμωση της οικογένειας.

Μαρίνα Κρητικού, 
Ψυχολόγος Υγείας- Οικογενειακή/Συστημική Σύμβουλος
Συνεργάτης Attachment Parenting Hellas
Λεωφ. Κουντουριώτη 77, Ρέθυμνο, Κρήτη
Τηλ: 2831301368
Κιν: 6942650506
E-mail: marina.kritikou@yahoo.com
Web: http://kritikou-healthpsy.gr/