fbpx

«Δώσε ένα φιλάκι στον θείο!»: Όταν πιέζουμε τα παιδιά να φέρονται «σωστά»!

| 7 Δεκεμβρίου 2015
ADVERTISEMENT

Αχ! Αυτά τα υποχρεωτικά φιλάκια στους θείους και στις θείες, πόσο κόσμο έχουν ταλαιπωρήσει. ‘Ολες αυτές οι επιβεβλημένες κοινωνικές συμβατικότητες πόσες γενιές παιδιών έχουν καταπιέσει! Πόσα παιδάκια δεν έχουν υποχρεωθεί να ανέχονται χάδια κι αγκαλιές, να ζητάνε συγγνώμη χωρίς να το εννοούν, να δείχνουν πως χαίρονται για δώρα που μισούν επειδή αυτό είναι το ευγενικό, επειδή αυτό θέλει κάποιος μεγάλος.

Όλα αυτά τα «πρέπει» που επιβάλλουμε στα παιδιά, τα καταπιέζουν και καταπνίγουν την αληθινή προσωπικότητά τους. Σταδιακά, πολλά παιδάκια καταλήγουν να μην ξέρουν και τα ίδια τι αισθάνονται, ποιόν αγαπούν και ποιόν όχι, πότε έχουν δίκιο και πότε έχουν άδικο, τι εννοούν και τι δεν εννοούν από όλα αυτά που υποχρεώνονται όλη μέρα να κάνουν.


ADVERTISEMENT

Αλλά, αναρωτιούνται συχνά οι γονείς, δεν πρέπει να διδάξω στο παιδί μου καλούς τρόπους; Δεν πρέπει να μάθει να χαιρετάει, να λέει ευχαριστώ και παρακαλώ, να είναι εκδηλωτικό απέναντι στους συγγενείς; Αν δεν το πιέσω, πώς θα μάθει να φέρεται ευγενικά, πώς θα «γίνει άνθρωπος»;

Ασφαλώς οφείλουμε ως γονείς να διδάξουμε στα παιδιά μας καλούς τρόπους. Η ευγένεια και η σωστή συμπεριφορά είναι πολύ σημαντικές για μια καλή κοινωνική ζωή. Ταυτόχρονα, όμως, είναι σημαντικό να δείχνουμε στο παιδί μας ότι σεβόμαστε την προσωπικότητά του και να το βοηθάμε να την εκδηλώσει με έναν τρόπο αποδεκτό.

Οι γονείς σήμερα τείνουμε να παλινδρομούμε ανάμεσα στα δύο άκρα: μερικές φορές γινόμαστε υπερβολικά χαλαροί και επιτρέπουμε στα παιδιά μας πολύ κακές συμπεριφορές και άλλοτε μπορεί να τα πιέσουμε υπερβολικά για κάτι μάλλον ασήμαντο. Άλλοτε λέμε «δε βαριέσαι, παιδί είναι» – και άλλες φορές, γινόμαστε έξαλλοι για μια λεπτομέρεια στη συμπεριφορά του.


ADVERTISEMENT

Δείτε σχετικά: Μην αναγκάζεις τα παιδιά να αγκαλιάζουν ανθρώπους που δεν θέλουν.

Η στάση αυτή ωστόσο μπερδεύει τα παιδιά που δεν ξέρουν τι να περιμένουν από εμάς ούτε τι περιμένουμε εμείς από εκείνα. Το μπέρδεμα αυτό επιτείνεται από το γεγονός ότι συχνά εμείς δεν κάνουμε αυτό που ζητάμε από εκείνα να κάνουν. Ενδεχομένως, βρίζουμε όταν τους λέμε να μη βρίζουν. ‘Η δεν ζητάμε συγγνώμη ακόμα κι αν είναι φανερό ότι φταίμε, αλλά απαιτούμε από εκείνα να ζητάνε συγγνώμη (ενίοτε, ακόμα κι αν δεν φταίνε!). Ή ακόμα μπορεί να μας πιάνουν να λέμε ένα ψεματάκι όταν θυμώνουμε με τα δικά τους ψέματα.

Το θέμα λοιπόν, δεν είναι αν πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας κάποιους κανόνες, αλλά πώς θα το κάνουμε αυτό με σταθερότητα και με σεβασμό στη δική τους προσωπικότητα, στα συναισθήματα και τις απόψεις τους.

Έτσι, αν θέλουμε να διδάξουμε στο παιδί μας καλούς τρόπους χωρίς να καταπνίξουμε την προσωπικότητά του, καλό θα ήταν να:

  • Επιβάλλουμε σταθερούς κανόνες και σαφή όρια. Το παιδί πρέπει να ξέρει εκ των προτέρων ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή και ποιά όχι. Επίσης, πρέπει να γνωρίζει ποιές θα είναι οι συνέπειες αν παραβιάσει τα όρια αυτά.
  • Εφόσον το παιδί παραβιάσει τα όρια, εφαρμόζουμε τις συνέπειες που έχουμε ήδη πει ότι θα ισχύουν. Αυτό πρέπει να συμβαίνει πάντα (είτε μας βολεύει αυτό, είτε όχι) γιατί διαφορετικά το παιδί μπερδεύεται, δεν διδάσκεται τίποτα, και ταυτόχρονα καταλαβαίνει ότι είμαστε αναξιόπιστοι.
  • Κριτικάρουμε την κακή συμπεριφορά του παιδιού – ποτέ το ίδιο το παιδί. Λέμε «αυτό που είπες ήταν αγενές» – δε λέμε «είσαι γαϊδούρι».
  • Σεβόμαστε τα συναισθήματα και τη διάθεση του παιδιού: μπορεί να κρίνουμε τη συμπεριφορά του, αλλά δεν πρέπει ποτέ να κρίνουμε τα συναισθήματά του. Δε λέμε «πρέπει να αγαπάς την αδελφούλα σου», «γιατί δεν αγκαλιάζεις τη θεία σου;», «δεν πρέπει να θυμώνεις με τη δασκάλα σου», κλπ. Το παιδί έχει δικαίωμα να αγαπάει ή να μην αγαπάει κάποιον, να θέλει να τον αγκαλιάσει ή να μην θέλει, να θυμώνει ή να μην θυμώνει.
  • Διδάσκουμε στο παιδί πώς να εκφράζει με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο τα συναισθήματά του. Αν είναι θυμωμένο με τη δασκάλα του, δεν είναι αποδεκτό να τη βρίσει ή να τη φτύσει – είναι όμως αποδεκτό να της πει «θύμωσα γιατί….». Αν δεν έχει καμία διάθεση να φιλήσει την ξαδελφούλα του, δεν είναι αποδεκτό να την σπρώξει – είναι όμως αποδεκτό να τη χαιρετήσει χωρίς να τη φιλήσει.
  • Λειτουργούμε ως θετικά πρότυπα σε θέματα συμπεριφοράς. Το παιδί διδάσκεται περισσότερο από το παράδειγμα παρά από τα λόγια μας. Αν θέλουμε να είναι ευγενικό, δεν χρειάζεται να του λέμε συνέχεια «πες ευχαριστώ». Χρειάζεται να μας ακούει εμάς να λέμε «ευχαριστώ» – και κάποια στιγμή θα αρχίσει κι εκείνο να το κάνει.
  • Του διδάσκουμε ενσυναίσθηση ώστε να μην πληγώνει άθελά του τους άλλους. Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να μπαίνουμε στη θέση του άλλου και να καταλαβαίνουμε πώς μπορεί να αισθάνεται. Μπορούμε να του διδάξουμε ενσυναίσθηση με ένα παιχνίδι: σε διάφορα περιστατικά να προσπαθούμε και οι δύο να μαντέψουμε τι μπορεί να ένιωσαν τα άλλα άτομα που εμπλέκονταν. Προσοχή όμως: να μην καταλάξει τιο παιδί να νιώθει ένοχο για τα συναισθήματα των άλλων. Απλώς, να τα υπολογίζει και να τα σέβεται (όπως πρέπει να υπολογίζει και να σέβεται και τα δικά του συναισθήματα).

Ας μην ξεχνάμε, ωστόσο, ότι κάθε παιδί είναι μοναδικό – κι αυτή τη μοναδικότητα, αυτή την ιδιαίτερη προσωπικότητα του καθενός δεν θα ήταν καλό να τη στραγγαλίσουμε στο βωμό των καλών τρόπων και των κανόνων. Τα όρια και οι κανόνες σκοπό έχουν να βελτιώνουν τη συμπεριφορά όλων μας ώστε να συνυπάρχουμε αρμονικά – όχι να πνίγουν την προσωπικότητά μας.

Σοφία Ανδρεοπούλου
Ψυχολόγος – Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Λαζαράκη 25, Γλυφάδα Τ.Κ. 166 75
Τηλ: 210-8990808
Web: www.sophiaandreopoulou.gr

Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ