Ο σύζυγος μου εργάζεται εκτός Ελλάδας και όποτε έρχεται, το παιδί αργεί να προσαρμοστεί. Πώς να το διαχειριστώ;

Είμαι μια μητέρα 35 ετών, και το παιδί μου είναι 20 μηνών. Ο σύζυγος ζει και εργάζεται στο εξωτερικό. Το παιδί έχει δει τον πατέρα του 4 φορές από σχεδόν 10 μέρες,  μόνο σε διακοπές (και λιγότερο). Η γεωγραφική απόσταση έχει δημιουργήσει και μια συναισθηματική απόσταση μεταξύ μας. Καθώς δεν ζει την καθημερινότητα μας, τις πρώτες κατακτήσεις του παιδιού αλλά και τις δικές μου δυσκολίες, υπάρχει μια συναισθηματική ψυχρότητα από μεριάς μου.

Όταν βρισκόμαστε για 10 μέρες κάθε 4 μήνες, είμαστε καλά, γελάμε περνάμε καλά, αλλά το παιδί δυσκολεύεται στην αρχή να συνδεθεί μαζί του.  Τον κοιτάει αλλά δεν το πλησιάζει και όταν με αγκαλιάζει κλαίει, μετά από λίγες μέρες προσαρμόζεται και αντιδράει λιγότερο μέχρι που φτάνει στο σημείο να θέλει να παίξει μαζί του.

Πάνω που συνηθίζει έρχεται η ώρα που ο πατέρας του πρέπει να φύγει. Πως μπορεί να επηρεάσει το παιδί αυτή η απουσία; Πως η ξαφνική και έντονη παρουσία του πατέρα (παρουσία που ο πατέρας την αποφασίζει μόνος του, και απλά μας την ανακοινώνει τελευταία στιγμή) μπορεί να διαταράξει την ηρεμία του, αν την διαταράσσει; Ποιά θα ήταν η καλύτερη αντιμετώπιση;

Απαντά η ψυχολόγος κυρία Γιούλη Μπαλίκου

Η κατάσταση την οποία περιγράφετε, αποτελεί στις μέρες μας ολοένα και συχνότερο φαινόμενο. Αντιλαμβάνομαι ότι δεν υπήρχε η επιλογή εργασίας εντός Ελλάδος. Κατανοώ απόλυτα τις ανησυχίες σας και θα σας πρότεινα να εστιάσετε περισσότερο στο τρίτο ερώτημα σας ώστε να “καλυφθεί” το περισσότερο δυνατό η απουσία του πατέρα. Το παιδί σαφώς έχει ανάγκη και τους δύο γονείς αλλά η απουσία του πατέρα δε θα του προκαλέσει ανεπανόρθωτα προβλήματα που θα διαταράξουν τη συναισθηματική του ανάπτυξη. Άλλωστε δεν υπάρχει η επιλογή από ότι κατανοώ και προανέφερα, οπότε θα εστιάσουμε στην καλύτερη αντιμετώπιση. Ο χρόνος που αναφέρετε ότι εμφανίζεται ο πατέρας, θεωρώ ότι είναι αρκετός για να προετοιμάσετε το παιδί. Άλλωστε σε αυτήν την ηλικία, η αίσθηση του χρόνου είναι πολύ διαφορετική από αυτή των ενηλίκων. Ένα παιδί επίσης δε μπορεί να αντιμετωπίσει την προσμονή, οπότε ακόμη και να σας έλεγε ο σύντροφος σας αρκετό καιρό πριν την ακριβή ημερομηνία του ταξιδιού του, στο παιδί σας καλό θα ήταν να το αναφέρατε λίγο πριν. 

Προσπαθήστε να κρατήσετε έντονη την “παρουσία” του πατέρα μέσα από αφηγήσεις σας (πχ. “την ήμερα της γέννησης σου ο μπαμπάς περίμενε… “κλπ). Δείχνετε παράλληλα φωτογραφίες σας κοινές. Φωτογραφίες με όλη την οικογένεια αλλά και φωτογραφίες του παιδιού με τον πατέρα. Κάνετε συχνή αναφορά σε αυτόν και ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράζει με κάθε τρόπο τα συναισθήματα του (αν μιλάει με το λόγο, ή μέσα από παιχνίδια ρόλων ή τη ζωγραφική -ζωγραφίζουμε την οικογένεια μαζί).

Δεν αναφέρετε επίσης το φύλο του παιδιού. Όταν είναι αγόρι προτείνουμε πολλές φορές, σε απουσία του πατέρα, να παρέχεται το ανδρικό πρότυπο μέσα από την οικογένεια ή το φιλικό περιβάλλον (άτομα που εμπιστεύεστε) όπως χρόνος πχ παιχνιδιού με πιθανό αδερφό σας – θείο του παιδιού. 

Κάθε φορά που είναι να έρθει ο πατέρας, ενημερώνουμε το παιδί για τον ερχομό του αλλά και τον χρόνο παραμονής του, με τρόπο που μπορεί να κατανοήσει το παιδί πχ “θα κοιμηθούμε το βράδυ και μόλις ξυπνήσουμε ο μπαμπάς θα πάει στο μέρος που ζει και εργάζεται. Θα έρθει πάλι μετά από πολλές πολλές μέρες”. 

Και θα “κλείσω”, προτείνοντας σας να βάλετε στην καθημερινότητα σας το σύντροφο σας με όσο το δυνατό καθημερινή επικοινωνία. Άλλωστε στην εποχή μας είναι αρκετά εύκολο να έχουμε επικοινωνία με ανθρώπους που είναι μακρυά μας. Γράψτε του για την καθημερινότητα σας, στείλτε του φωτογραφία ή βίντεο, μιλήστε του μέσω τηλεφώνου ή Skype και ρωτήστε και για τη δική του καθημερινότητα. Ίσως η ψυχρότητα που αναφέρετε ότι υπάρχει μεταξύ σας να “κρύβει” ένα πιθανό θυμό και στενοχώρια για την απουσία του. Δείτε λίγο τα συναισθήματα σας, μιλήστε με το σύντροφο σας για τα δικά του και χειριστείτε την απουσία προς όφελος σας ώστε να αναθερμάνετε τη σχέση σας. Όταν δε μπορούμε να αλλάξουμε τις καταστάσεις (όπως το να επιστρέψεις άμεσα ο σύζυγος), τις χειριζόμαστε με διαφορετικό τρόπο. Και αυτόν είναι που θα χρειαστεί να αλλάξετε.  

Γιούλη Μπαλίκου
Διδάκτωρ Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Email: psychologiapaidiou@gmail.com
Web: http://psychologiapaidiou.blogspot.gr/