Μπορώ να δώσω στο παιδί το όνομα κάποιου που έχει φύγει από τη ζωή;

Θέλοντας να τιμήσουμε την μνήμη κάποιου που έχει φύγει από τη ζωή, πολλές φορές καταφεύγουμε στο να δίνουμε το όνομα του σε κάποιο παιδί. Ο θάνατος κάποιου, ανεξαρτήτως των λόγων, πολλές φορές δημιουργεί διαφόρων ειδών συναισθήματα που είναι δύσκολο να τα αντιμετωπίσουμε. Χρησιμοποιούμε μηχανισμούς άμυνας και διάφορες συναισθηματικές αντιδράσεις για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την απώλεια. Ο τρόπος που ο καθένας μας θα αντιδράσει, καθορίζεται από την ιστορία του, την οικογένεια του, τη διαφορετική προσωπικότητα του, τις πεποιθήσεις του.

Στην όλη διαδικασία της αποδοχής της απώλειας λοιπόν, επιλέγουμε τους μηχανισμούς εκείνους που θα μας βοηθήσουν στον κατευνασμό του πόνου. Κινούμαστε από την άρνηση στην αποδοχή, από τη σύγχυση στη διανοητικοποίηση και την απλή παρατήρηση των αιτιών, ως τον θυμό, το φόβο, το άγχος και τη μοναξιά. Το πέρασμα από όλα αυτά θα βοηθήσει στη συνέχεια στο να μπορέσουμε να βγούμε από το πένθος.

Όταν όμως συνεχίζουμε να ζούμε μέσα σε αυτή τη διαδικασία, το να ονοματίσουμε ένα παιδί με το όνομα του ατόμου που χάσαμε, θα είναι απλά η συνέχεια μιας διαδρομής ατέρμονης και δυσλειτουργικής. Αναζητάμε να δώσουμε «ζωή» εκεί που δεν υπάρχει, ζώντας οι ίδιοι αλλά και προκαλώντας στο άλλο άτομο, σύγχυση. Οι απαιτήσεις μας από το άτομο που κλήθηκε να πάρει το όνομα  του ατόμου που χάθηκε, είναι υψηλές. Ζητάμε να καλύψει τα κενά που πιθανά δημιουργήθηκαν από την απώλεια και να συμπεριφερθεί όπως εμείς πιστεύαμε ότι θα μας συμπεριφερόταν το άτομο που χάσαμε. Οι απαιτήσεις αυτές δε θα μπορούσαν παρά να δημιουργήσουν ένα τεράστιο χάος στις σχέσεις των δύο ατόμων και κυρίως ένα «βάρος» στο άτομο που πήρε το όνομα.  Το άτομο αυτό ζει τη ζωή που οι άλλοι θέλουν να ζήσει και δε του δίνονται τα περιθώρια να αναπτύξει τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα και ιστορία.

Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι το πένθος σαν διαδικασία είναι απολύτως υγιές και ότι πρέπει να το βιώσουμε για να ξεπεράσουμε την απώλεια. Όταν όμως “μπούμε” στο πένθος και δεν μπορούμε να το επεξεργαστούμε με αποτέλεσμα να “ενεργοποιηθούν” κάποια μη υγιή στοιχεία μας, τότε λειτουργούμε μέσα σε μια είδους παραποίηση της πραγματικότητας. Το να  δώσουμε στο παιδί το όνομα του προσώπου που έχει φύγει απ’ τη ζωή, λειτουργεί σαν ένα κομμάτι αυτής της διαδικασίας.

Υπάρχει όμως και η υγιής πλευρά της ονοματοδοσίας. Όταν το πέρασμα μας από το πένθος έχει πλέον ολοκληρωθεί και η απώλεια έχει λάβει την απαραίτητη επεξεργασία, η απλή ανάγκη μας να δώσουμε το όνομα στο παιδί συνιστά απλά φόρο τιμής. Δίνουμε ένα όνομα που έχει απλά μια ιστορία χωρίς ωστόσο να ζητάμε από το παιδί να την συνεχίσει αυτούσια αγνοώντας το δικό του κομμάτι προσωπικής ανάπτυξης.

Στην περίπτωση ωστόσο απώλειας παιδιού, η ονοματοδοσία θα μπορούσε να λειτουργήσει κυρίως αρνητικά. Σε μία τόσο οδυνηρή κατάσταση, που δεν μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί, θα ήταν περισσότερο βοηθητικό να μη δώσουμε το όνομα σε άλλο παιδί. Σε αυτές τις περιπτώσεις η δυσλειτουργία της οικογένειας θα ήταν μονόδρομος. Ένα πένθος που ενεργοποιείται ξανά και ξανά σε κάθε στιγμή που τα άλλα παιδιά της οικογένειας αγγίζουν σημαντικά ορόσημα, το ίδιο όνομα δε θα μπορούσε να βοηθήσει στο να καταφέρουμε να ζήσουμε με την απώλεια.

Γιούλη Μπαλίκου
Υποψήφια Διδάκτωρ Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Email: psychologiapaidiou@gmail.com
Web: http://psychologiapaidiou.blogspot.gr/