Η “εξουσία” της παιδικής χαράς

Η εξουσία, ακόμα κι αν από το λαό εκπορεύεται, είναι η απαρχή για κάθε κακό. Γεννά ιεραρχίες, κοινωνικές ανισότητες, αδικία, ματαιώσεις, διαφθορά. Και πάντα, στο όνομα όποιου κι αν ασκήθηκε, δεν προξένησε παρά πόνο, δυστυχία, θάνατο. Με πρόσχημα την ευημερία, την πλειοψηφία, την τάξη, την καθυπόταξη των ορμών, την ισορροπία, τον πολιτισμό, αποτέλεσε την αιτία για πολέμους, για χάος, για έγκλημα, για ιδιότητες. Συνώνυμη της βίας, καλύπτεται πίσω από νόμους, θεσμούς, έθιμα, ιδιοκτησίες, ηθικές, προσωπικότητες και συμφέροντα περιστασιακά και αδίστακτα.

Πόρνη των εφήμερων ισχυρών και των κοινωνικών ομάδων, που ελέγχουν τους πόρους, αποτελεί πενιχρό υποκατάστατο της παιδείας και το αντίτιμο της έλλειψης αγάπης. Δεν κινεί την ιστορία. Αυτή είναι συλλογική πλάνη και τραγελαφική αυταπάτη για καταστάσεις και ανθρώπους πεθαμένους. Ο μύθος της συνέχειας του είδους  κατασκευάζεται από την ανάγκη και την ανασφάλεια. Γι αυτό και η ιστορία ποτέ δεν δίδαξε κανέναν. Είναι η εμπειρία της ανικανοποίητης επιθυμίας και των ενστίκτων, που κινεί τα νήματα. Που νεκρανασταίνονται σε κάθε γενιά και ζωντανεύουν απαράλλαχτα ή συγκεκαλυμμένα σε κάθε χρονική περίοδο.

Παιδική χαρά. Απόγευμα. Πολλά παιδιά σκαρφαλώνουν σε μια τσουλήθρα. Τα μικρότερα κινδυνεύουν να ποδοπατηθούν από τα πιο μεγαλόσωμα. Βλέπετε, μέχρι μία συγκεκριμένη ηλικία το παιδί δεν μπορεί να μπει στη θέση του άλλου, να συναισθανθεί, να κατανοήσει. Η ηθικότητα είναι ακόμα ποσοτική, επιφανειακή επιδερμική. Είναι και η έξαψη του παιχνιδιού, το καλοκαίρι. Κάποιοι γονείς επεμβαίνουν και διδάσκουν τα όρια. Η μητέρα του νεαρού τρομοκράτη, αμέριμνη σχολιάζει τα πάθη μιας Tουρκάλας ηθοποιού. Παρατηρεί τη συμπεριφορά του κανακάρη της, χωρίς να ανησυχεί. Κατά βάθος καμαρώνει, που είναι ο δυνατότερος, ο αποφασιστικότερος. Σε ανταγωνιστική κοινωνία, εξάλλου θα κληθεί να διαπρέψει. ´ Παιδιά είναι, θα χτυπήσουν, θα κλάψουν, θα τσακωθούν´, απαντά σε κάποιον διαμαρτυρόμενο.

Το έγκλημα έχει συντελεσθεί: Ένας νέος μικροδικτατορίσκος μορφοποιήθηκε, μια αθέλητη εξουσία διαμορφώθηκε είτε ως ισχύς είτε ως μειονεξία. Και φυσικά  άντλησε άμεση ενίσχυση από την πράξη του και έλαβε τους επαίνους της καλής μαμάς. Κι όμως, μια παραίνεση θα ήταν αρκετή…

Δρ. Ευστράτιος Παπάνης
Επίκουρος καθηγητής κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου