Ερωτήσεις παιδιών όταν ο γονιός είναι στη φυλακή

Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στο χωρισμό που προκαλείται όταν ο γονιός μπαίνει στη φυλακή. Εκτός όμως από χρόνο, τα παιδιά χρειάζονται και να κατανοήσουν τι συμβαίνει σε εκείνα αλλά και τι συμβαίνει στους γονείς τους, και σε εκείνον που μπαίνει στη φυλακή και σε εκείνον που μένει πίσω και τα μεγαλώνει. Για τον λόγο αυτό είναι φυσικό κι επόμενο να έχουν πολλές ερωτήσεις.

Μερικές από αυτές τις ερωτήσεις, γίνονται ευθέως ενώ μερικές άλλες, εκφράζονται έμμεσα ή εκδηλώνοντας κάποια προκλητική συμπεριφορά. Σε αυτές τις ερωτήσεις οι ενήλικες του περιβάλλοντος αυτών των παιδιών, είτε μιλάμε για τους γονείς είτε για τη νηπιαγωγό ή τους παππούδες, οφείλουν να δίνουν απαντήσεις.

Τα παιδιά που είναι παρόν όταν ο γονιός συλλαμβάνεται, ειδικά τα μικρά παιδιά, συνήθως δεν γνωρίζουν που πηγαίνει ο γονιός διότι δεν τους λένε όπως δεν τους λένε πότε θα επιστρέψουν στο σπίτι ή γιατί τους απομάκρυναν από αυτό. Όσο περνάει ο καιρός, τα παιδιά εκφράζουν ακόμη περισσότερες απορίες.

Τα παιδιά που ζούν με αναπάντητα ερωτηματικά, είτε επειδή οι απαντήσεις δεν είναι ικανοποιητικές είτε επειδή δεν παίρνουν καθόλου απαντήσεις, συνήθως αποκτούν σοβαρά τραύματα. Πολύ συχνά τα παιδιά αυτά αποκτούν μια έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στις μορφές εξουσίας, ειδικά στο νομικό σύστημα ενώ με τον καιρό, καταλήγουν να κατηγορούν τον εαυτό τους  για την απουσία του γονέα ή να πιστεύουν ότι είναι και εκείνα προδιαγεγραμμένα να ακολουθήσουν τη μοίρα του πατέρα ή της μητέρας τους.

Παρακάτω θα δείτε τις ερωτήσεις που συνήθως κάνουν τα παιδιά με τον έναν γονέα στη φυλακή αλλά και τις προτεινόμενες απαντήσεις:

1. Πού είναι ο μπαμπάς ή η μαμά;
Οι γονείς και οι φροντιστές (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, μπέιμπι σίτερ κλπ.) συνήθως πιστεύουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να προστατέψουν το παιδί, είναι να μην του λένε που πραγματικά είναι ο γονιός του. Κι έτσι μπορεί να τους πούν ότι δουλεύει σε άλλη πόλη μέχρι και ότι πήγε στρατό.  Σε μερικές άλλες περιπτώσεις, λένε στα παιδιά ότι ο γονιός αρρώστησε και είναι στο νοσοκομείο.

Φυσικά, αργά ή γρήγορα, τα παιδιά μαθαίνουν την αλήθεια αλλά και ότι τους είπαν ψέμματα. Αυτό πληγώνει τις σχέσεις τους με τα πρόσωπα που τους είπαν ψέμματα και μπορεί να τους δημιουργήσει μια γενικότερη έλλειψη εμπιστοσύνης που επηρεάζει και θα επηρεάζει και όλες τις υπόλοιπες σχέσεις τους, στην ενήλικη ζωή τους. Ενώ δηλαδή οι ενήλικες, θεωρούν ότι η απόκρυψη της αλήθειας είναι για το καλό του παιδιού, στη πραγματικότητα αυτή η απόκρυψη, δημιουργεί ένα οικογενειακό μυστικό που φέρνει το παιδί σε δύσκολη θέση. Οι περισσότεροι ειδικοί, συνιστούν να λέτε την αλήθεια στα παιδιά όποια κι αν είναι αυτή.

2. Πότε θα γυρίσει;
Το αν και πότε θα αποφυλακιστεί ο γονιός, είναι κάτι αβέβαιο. Ωστόσο είναι σημαντικό να ενημερώνετε τα παιδιά και να τους δίνετε ορθές πληροφορίες, τις ίδιες που γνωρίζετε εσείς αλλά και οι υπόλοιποι ενήλικες του περιβάλλοντός του. Τα παιδιά έχουν ανάγκη σταθερής πληροφόρησης την οποία να μπορούν να διαχειριστούν, ακόμη κι αν αυτή η πληροφόρηση είναι «Δεν ξέρουμε ακόμα, τι θα γίνει».

3. Γιατί είναι στη φυλακή;
Στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης που πολλοί άνθρωποι συλλαμβάνονται για χρέη,  γίνονται και συλλήψεις αθώων ή ανθρώπων που δεν έχουν διαπράξει φρικτά εγκλήματα. Όμως όταν ο γονιός φταίει, είναι σημαντικό να εξηγούμε στα παιδιά τις συνέπειες που έχει μια πράξη όταν είναι αντίθετη στο νόμο ή επιβλαβής για τους άλλους. Την ίδια στιγμή, πρέπει να τα διαβεβαιώσετε ότι ακόμη κι αν ορισμένοι άνθρωποι, κάποιες φορές κάνουν λάθη, δεν σημαίνει ότι είναι κακοί. Ενώ δηλαδή ο γονιός του παιδιού, αντιμετωπίζει τι συνέπειες των πράξεών του, συνεχίζει να αξίζει την αγάπη και την εκτίμηση όχι μόνο των παιδιών αλλά όλων!

4. Μπορώ να μιλήσω στη μαμά ή στον μπαμπά;
Τα σωφρονιστικά ιδρύματα έχουν συγκεκριμένους και «σφιχτούς» κανόνες σχετικά με τις επισκέψεις  στους φυλακισμένους ή τα τηλεφωνήματα από και προς αυτούς. Όταν λοιπόν η επικοινωνία είναι δύσκολη, τα γράμματα είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος επικοινωνίας. Παρ’ όλο που τα μικρά παιδιά, δυσκολεύονται να εκφραστούν γραπτώς, μπορεί να τους φανεί πιο χρήσιμο να εκφραστούν μέσα από ζωγραφιές. Μπορείτε λοιπόν να παρακινήσετε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ό,τι θέλουν και να ταχυδρομήσετε μαζί τις ζωγραφιές τους στον γονιό που είναι στη φυλακή.

5. Πότε θα μπορέσω να δω τον μπαμπά ή τη μαμά;
Είναι σημαντικό να εξηγήσετε στα παιδιά ότι οι φυλακές έχουν συγκεκριμένο επισκεπτήριο ενώ αν ο γονιός είναι σε κάποια φυλακή πολύ μακριά από τη πόλη που μένετε, θα πρέπει να τα προετοιμάσετε για το γεγονός ότι η επικοινωνία τους μαζί του/της, δεν θα είναι τόσο συχνή! Από την άλλη μερικά παιδιά θυμώνουν και δεν θέλουν να δούν το γονιό τους ή αρνούνται το ενδεχόμενο επικοινωνίας μαζί του. Ωστόσο, παρά αυτή την άρνηση, είναι σημαντικό για τα παιδιά, να επισκέπτονται τον γονιό τους όσο το δυνατόν περισσότερο.

Πρίν τη πρώτη τους επίσκεψη, θα πρέπει να τα προετοιμάσετε για τις συνθήκες αυτής της συνάντησης και να τα ενημερώσετε ότι υπάρχουν όρια σχετικά με το πού μπορούν να συναντηθούν και τι μπορούν να κάνουν με τον γονιό, όταν τον δούν.

Τα περισσότερα παιδιά θέλουν να ξέρουν πώς είναι η ζωή του γονιού στη φυλακή. Μπορεί να φαντάζονται φρικιαστικά σενάρια και με το να τους δώσετε μία ρεαλιστική εικόνα για τη καθημερινότητα μέσα στη φυλακή, μπορεί να τα βοηθήσει σημαντικά. Ο γονιός που εκτίει τη ποινή του, μπορεί μάλιστα να περιγράψει στο παιδί, πως είναι το κελί του, τι λένε στη φυλακή, τι κάνουν, τι τρώνε, πώς περνάνε τη μέρα τους κλπ.

6. Ποιος θα με φροντίσει;
Τα παιδιά που βιώνουν μια τέτοια κατάσταση, αισθάνονται ανασφάλεια. Είναι σημαντικό να ενημερώνετε τα παιδιά σχετικά με το ποιος θα τα φροντίζει ενώ αν δεν γνωρίζετε ακριβώς το πρόγραμμα που θα ακολουθήσουν, οφείλετε να τους το πείτε και γενικότερα να τα καθησυχάσετε λέγοντάς τους, πως δεν θα τα εγκαταλείψετε. Τα παιδιά χρειάζονται σταθερότητα στη ζωή τους και στις σχέσεις τους, όσο ασταθείς κι αν είναι καμιά φορ αοι συγκυρίες.

7. Με αγαπάει ακόμα ο μπαμπάς/η μαμά;
Όταν τα παιδιά αποχωρίζονται το γονιό τους, συνήθως ανησυχούν για το αν ο γονιός τα αγαπάει και τα νοιάζεται. Τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται επιβεβαίωση ότι ο γονιός τα αγαπάει ανεξάρτητα από το πού ή με ποιόν ζούν. Επιπλέον, τα παιδιά σε αυτή τη φάση, αξιολογούν άλλες προσωπικές σχέσεις στη ζωή τους αλλά έχουν πάντα την ανάγκη να ξέρουν ότι ο γονιός δεν έχει σταματήσει να ενδιαφέρεται και να τα αγαπά!

8. Φταίω εγώ που μπήκε ο μπαμπάς/η μαμά, στη φυλακή;
Πολύ συχνά τα παιδιά ρίχνουν το φταίξιμο στον εαυτό τους για τη συμπεριφορά των γονιών. Μπορεί να φαντάζονται ότι αν είχαν φερθεί καλύτερα, οι γονείς θα ήταν ακόμη μαζί τους, επομένως η διαβεβαίωση είναι σημαντική σε τρία σημεία: α) να γνωρίζχουν ότι σε καμία περίπτωση δεν ευθύνονται εκείνα για το γεγονός β) πως το γεγονός συνέβη αποκλειστικά και μόνο επειδή ο γονιός έκανε ένα λάθος και γ) και ότι αυτό το λάθος, δεν σημαίνει πως ο γονιός είναι κακός άνθρωπος.

9. Γιατί νιώθω τόση λύπη και θυμό;
Η λύπη και ο θυμός, είναι οι πιο συνήθεις αντιδράσεις των παιδιών στη φυλάκιση του γονέα, χωρίς όμως να αντιλαμβάνονται γιατί αισθάνονται έτσι. Είναι λοιπόν σημαντικό να τους πείτε πως τα συναισθήματα αυτά, είναι φυσιολογικά. Ιδανικά, μπορείτε να τα ενθαρρύνετε να μιλήσουν γι’ αυτά και αν αρνούνται να μιλήσουν μπορείτε να επισκεφθείτε μαζί έναν ειδικό ή μία κοινωνική λειτουργό προκειμένου να συζητήσετε όλοι μαζί. Τα παιδιά τα βοηθάει πολύ να ξέρουν πως υπάρχουν και άλλα παιδιά στη δική τους θέση επειδή έτσι μπορούν να καταλάβουν τα συναισθήματα των άλλων, άρα και τα δικά τους. Αν τα παιδιά σας δυσκολεύονται πολύ να εκφραστούν, μπορείτε να τα ενθαρρύνετε να το κάνουν μέσα από τη τέχνη, δηλαδή τη ζωγραφική, τη χαρτοκοπτική κλπ.

10. Μπορώ να βοηθήσω;
Τα παιδιά όπως είπαμε και πιο πάνω, τείνουν να νιώθουν αβοήθητα και υπεύθυνα. Χρειάζεται να ξέρουν ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα, εκτιμούν τα γράμματα και τις φωτογραφίες που τους στέλνουν και μπορείτε να τα ενθαρρύνετε να το κάνουν όσο συχνά χρειάζονται.

Πηγή: http://www.kevinmd.com/