Αν ξαναπαντρευτώ στην εφηβεία του παιδιού

Όλοι δικαιούμαστε δεύτερη και τρίτη ευκαιρία στη ζωή. Αν λοιπόν πάρετε κι εσείς την απόφαση να ξαναπαντρευτείτε, το πρώτο βήμα είναι να ξεκαθαρίσετε τις προσδοκίες του καθενός σας από αυτό το νέο γάμο. Οι δύο μέλλοντες σύζυγοι πρέπει να αποφασίσουν αν θα συμβιώσουν και ο ένας θα στηρίζει τον άλλο ή αν θα γίνουν «εξίσου γονείς» στα προϋπάρχοντα παιδιά. Αν έχουν αυτή την πρόθεση, πρέπει να διερευνήσουν αν είναι σκόπιμο και δεκτό από τα παιδιά.

Πρέπει να διερευνήσουν αν θέλουν να αποκτήσουν παιδιά από τη συνένωσή τους και να ενσωματώσουν σε αυτή την τρίτη οικογένεια τις δύο «προηγούμενες» που έχουν από τους άλλους γάμους τους. Μήπως θέλουν να αποκτήσουν δικά τους παιδιά αλλά τα παιδιά των προηγούμενων γάμων να μείνουν στην «επικράτεια» του βιολογικού γονιού;

Τις περισσότερες φορές οι δεύτεροι γάμοι γίνονται με το σκεφτικό «θα τα βρούμε στην πορεία». Οι βασικές αρχές της νέας οικογένειας όμως πρέπει να είναι προαποφασισμένες, διαφορετικά στην πορεία θα προκύψουν διαφωνίες και συγκρούσεις.

• Η συζήτηση με τα παιδιά τους είναι απολύτως απαραίτητη. Ο έφηβός έχει ανάγκη να γνωρίζει και να νιώθει ότι τίποτε και κανένας δεν μπορεί να αλλάξει την αγάπη που δέχεται από το γονιό του.
• Ο δεύτερος ή ο τρίτος γάμος μπορεί να αποτελεί ευκαιρία για προσωπική ευτυχία, όμως σε καμιά περίπτωση δεν σας απαλλάσσει από τις υποχρεώσεις προς τα παιδιά σας. Μπορεί ωστόσο να σας προσφέρει ηρεμία και ικανοποίηση, ώστε να αντιμετωπίζετε πιο σωστά και με λιγότερη δυσκολία τις υποχρεώσεις που ήδη είχατε απέναντι στα παιδιά.
• Όταν οι χωρισμένοι γονείς ξαναφτιάχνουν τη ζωή τους με δεύτερο γάμο, τα παιδιά του πρώτου γάμου βρίσκονται ξαφνικά με έναν ξένο άνθρωπο, το παιδί του αλλά και τους συγγενείς του, για τους οποίους, στην αρχή ειδικά, νιώθουν αδιάφορα ή και αρνητικά αισθήματα.
• Εκείνο που προέχει είναι ο έφηβος ή η έφηβη να ξέρει που πραγματικά ανήκει. Αν οι βιολογικοί γονείς κρατήσουν προσεκτικά τις ισορροπίες που πρέπει, το παιδί θα συνεχίσει να αισθάνεται κοντά του τον βασικό πυρήνα της δικής του οικογένειας και θα αποδεχτεί τους υπόλοιπους συγγενείς ως συμπληρώματα. Με κάποιους μάλιστα μπορεί να επιλέξει να δεθεί περισσότερο.
• Για έναν έφηβο ο δεύτερος γάμος του γονιού του μπορεί να γίνει αντιληπτός σαν ένας εχθρικός έλεγχος από τον νεοαφιχθέντα σύντροφο.
• Oι έφηβοι πολύ περισσότερο από τα μικρότερα παιδιά θα το / τη νέα/ο σύντροφο, θα συγκρίνουν και πιθανά κάποιες φορές να τον /την απορρίψουν
• Ελάχιστα ενδιαφέρει τον έφηβο να αγαπήσει το /τη νέο/α σύντροφο του γονιού του . Αυτό όμως που τον απασχολεί κυρίως είναι :«θα μου λέει τώρα τι να κάνω.. ή θα «αρχίσει να μου κάνει παρατηρήσεις για το ντύσιμό μου τους φίλους μου το δωμάτιο μου, το σχολείο κλπ».

Τι σας προτείνω
Αν ο δεύτερος γάμος γίνεται πάνω στην εφηβεία του παιδιού σας, καλό είναι να σκεφτείτε ρεαλιστικά. Είναι πιο πρακτικό να συμφωνήσετε με το νέο σας σύντροφο ότι θα στηρίζετε ο ένας τον άλλο, όχι όμως ότι θα αναλάβετε γονεϊκό ρόλο εκείνος ή εσείς στα παιδιά από τον προηγούμενο γάμο.

• Ο βιολογικός γονιός πρέπει να κρατήσει τις γονικές ευθύνες και να μην προσπαθήσει να μοιραστεί την γονική εξουσία πάνω στο παιδί με το νέο του σύντροφο.
• Κάθε γονιός θα πρέπει να προσπαθεί να συνεννοείται αποκλειστικά εκείνος ή δικοί του συγγενείς με τον έφηβό του και να μην αναθέτει π.χ. η μαμά στον σύντροφό της να πει στο 17χρονο αγόρι της να μην αργήσει το βράδυ. Θα πρέπει να του το λέει η ίδια.
• Παράλληλα, πρέπει να καλλιεργήσει σχέσεις κατανόησης και σεβασμού ανάμεσα στο νέο/νέα σύζυγο και στο παιδί του.
• Ανάμεσα στο δεύτερο σύζυγο και στο παιδί από τον πρώτο γάμο είναι πολύ πιθανό να αναπτυχθεί σταδιακά τρυφερότητα και φιλία, αλλά όχι απαραίτητα και βαθιά γονική αγάπη
• Ο γονιός είναι απαραίτητο να κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια για να περνά χρόνο μόνος /η με τον έφηβό του και να συνεχίσουν να κάνουν μαζί πράγματα που συνήθιζαν να κάνουν πριν το νέο γάμο.
• Ακόμη και αν ο άλλος βιολογικός γονιός του έφηβου έχει πεθάνει ή δεν ήταν για άλλους λόγους, ποτέ παρών επί της ουσίας, ο γονιός που ξαναπαντρεύεται δεν πρέπει να επιβάλει τον πατρικό ή μητρικό ρόλο του/της νέου/ας συντρόφου του στο παιδί
• Αν ο βιολογικός γονιός μετέχει έστω και εν μέρει στην ανατροφή του παιδιού, τότε ο δεύτερος/η σύζυγος δεν πρέπει να αναλάβει το ρόλο του γονιού.
• Ο νέος σύζυγος ή η νέα σύζυγος μπορεί να υποκαταστήσει το κενό της απουσίας του βιολογικού γονιού για το παιδί μόνον εφόσον η αντίστοιχη «θέση» είναι πραγματικά εντελώς κενή. Είναι εύλογο ότι αυτό πρέπει να το επιθυμεί τόσο το παιδί όσο και ο νεοεισερχόμενος στην οικογένεια.
• Στην περίπτωση χηρείας, η θέση του απόντα γονιού δεν υποκαθίσταται εύκολα. Το παιδί διατηρεί αναμνήσεις από το γονιό του και αντιδρά έντονα σε κάθε προσπάθεια αντικατάστασης. Μπορεί να δεχτεί αρχικά το νέο πρόσωπο ως σύντροφο του γονιού που ζει, αλλά όχι και ως γονιό.
• Μην πιέζετε τους έφηβούς σας να αποκαλούν «πατέρα» και «μητέρα» ένα άτομο που μπήκε στη ζωή τους σε μεγάλη ηλικία, ακόμα κι αν ο νέος σύζυγος υιοθέτησε πραγματικά το παιδί σας. Ο 15χρονος δεν μπορεί ξαφνικά να πει «μαμά» μια γυναίκα που απλώς παντρεύτηκε τον πατέρα του. Το παιδί θέλει κατά βάθος να αισθάνεται πάντα παρούσα τη βιολογική μητέρα του. Αν το θελήσει το ίδιο, τότε θα αποκαλέσει κάποια στιγμή με δική του πρωτοβουλία «μητέρα» τη σύζυγο του πατέρα του ή «πατέρα» το σύζυγο της μητέρας του.

Όταν υπάρχουν δυσκολίες
Σε πολλές περιπτώσεις οι δεύτεροι γάμοι κλείνουν τις πληγές του πρώτου και αποτελούν βάλσαμο και για τα παιδιά. Συχνά, όμως, τα πράγματα δεν εξελίσσονται και τόσο ομαλά. Οι σχέσεις δοκιμάζονται και το παιδί συχνά αντιδρά άσχημα προς το νέο/νέα σύζυγο του γονιού του. Θεωρεί ότι ο «ξένος» ή η «ξένη» τον ανέχεται επειδή έτυχε να αγαπήσει τη μητέρα του ή τον πατέρα του. Περνούν περίπου 2-3 χρόνια με αρκετές εντάσεις και δοκιμασίες για όλες τις πλευρές.

Ο βιολογικός γονιός του εφήβου νιώθει συχνά να συντρίβεται στις συμπληγάδες –από τη μία μεριά τον πιέζει το πληγωμένο παιδί του και από την άλλη ο πληγωμένος σύντροφος. Πολύ συχνά μάλιστα ο τελευταίος είναι παραπάνω από συνεπής στο ρόλο του, με αποτέλεσμα ο γονιός να αισθάνεται ότι ο έφηβός του αδικεί κατάφωρα τον / τη σύζυγο του και ότι αποξενώνει έναν πολύ φιλότιμο άνδρα ή γυναίκα που κάνει τα πάντα για την οικογένειά τους.

Ο βιολογικός γονιός μένει μετέωρος και τα χάνει, ενώ κάτω από κανονικές συνθήκες δεν θα δίσταζε ούτε στιγμή να ανακαλέσει σε τάξη το παιδί του. Ξέρει όμως ότι ο έφηβος θα «αντιγυρίσει» κάποια βαριά κουβέντα (όπως «παίρνεις το μέρος αυτουνού» ή «αυτηνής» ή του «ξένου»). Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ακροβασίες γίνονται καθημερινή ρουτίνα.

Τι σας προτείνω

• Σε τυχόν εντάσεις ή καβγάδες μεταξύ του παιδιού σας και του/της δεύτερου/ης συζύγου σας, καλό είναι να βοηθήσετε να εκτονωθεί η κατάσταση και, όταν όλοι ηρεμήσουν, ξεκαθαρίστε ότι στην οικογένεια δεν νοούνται συμμαχίες, γιατί δεν υπάρχουν εχθροί.
• Αν υπάρχουν κι άλλα παιδιά, φροντίστε να μη δίνετε στο παιδί σας το δικαίωμα να αισθάνεται αδικημένο ή «ριγμένο». Φροντίστε όμως ταυτόχρονα να μην αισθάνεται έτσι και το παιδί του/ της συζύγου σας. Κανένα παιδί στην οικογένειά σας δεν πρέπει να βιώνει διαφορετική μεταχείριση.
• Η δημοκρατία είναι απαραίτητη σε όλες τις οικογένειες, καθίσταται όμως απολύτως απαραίτητη σε εκείνες όπου δεν είναι όλα τα μέλη δεμένα με δεσμούς αίματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να ξεκαθαρίζετε ότι αφού οι γονείς αποφασίσατε να ενώσετε τις οικογένειές σας, ξεκινήσατε ουσιαστικά μια τρίτη που θα πρέπει να είναι ενωμένη και να αλληλοϋποστηρίζεται. Οι γονείς καλό είναι αυτό να το λένε και να το εννοούν, διαφορετικά δεν έχει νόημα να παντρεύονται. Παράλληλα, πρέπει να λειτουργούν ρεαλιστικά και να μη θεωρούν ότι αυτή η τρίτη οικογένεια θα λειτουργεί σαν μια κανονική πλήρη οικογένεια, αφού τα μισά μέλη δεν συνδέονται με δεσμούς αίματος μεταξύ τους
• Πολλές φορές τα παιδιά αισθάνονται ότι απειλούνται «από τα παιδιά του άλλου» και φοβόνται, για παράδειγμα, ότι θα προκύψουν αδικίες στο χαρτζιλίκι που είχαν ως τώρα ή γενικά στο βιοτικό τους επίπεδο. Πρέπει να ξεκαθαρίσετε, λοιπόν, στα παιδιά όλα όσα έχετε συμφωνήσει με το νέο σας σύντροφο, ώστε να μην αισθάνονται παραπανίσιες απειλές.
• Είναι πιθανόν σε κάποιες περιπτώσεις ο/ η δεύτερος/η σύζυγός σας να αδικεί το παιδί σας πάνω στον εκνευρισμό του/της , χωρίς κακή πρόθεση ή επειδή «δεν ξέρει από παιδιά». Με κατάλληλες παρεμβάσεις το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί. Αν όμως ο / η σύντροφός σας αδικεί ή επιπλήττει το παιδί σας πολύ συχνά και αν το κάνει επειδή «ούτε ξέρει από παιδιά, ούτε και θέλει να μάθει», τότε πολύ πιθανόν να υπάρχει δυσεπίλυτο πρόβλημα. Ειδικά αν το παιδί καταγγέλλει συστηματικά ότι ο θετός γονιός δεν του φέρεται καλά, πρέπει να διερευνήσετε την κατάσταση και ίσως να προχωρήσετε σε αποφάσεις με βάση τις προτεραιότητές σας.

Η αρχική προτεραιότητα σας, βέβαια, πρέπει να είναι απαραίτητα η διαφύλαξη της σωματικής και ψυχικής υγείας του παιδιού σας.

Αλεξάνδρα Καππάτου 
Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος-Συγγραφέας
Χατζηκώστα 5 & Βασ. Σοφίας
1ος όροφος
Πλ. Μαβίλη TK 115 21
Τηλέφωνο 1:(+30) 210 64 522 54
Τηλέφωνο 2: (+30) 210 64 557 51
Web: http://www.akappatou.gr/