fbpx

Επιδόματα μητρότητας: Τι ορίζει ο νόμος και τι δικαιούσαι

| 15 Σεπτεμβρίου 2014
ADVERTISEMENT

To ΙΚΑ-ΕΤΑΜ επιδοτεί τις άμεσα ασφαλισμένες για 56 ημέρες πριν το τοκετό και 63 ημέρες μετά τον τοκετό.  Για να τύχουν αυτών των επιδομάτων πρέπει να έχουν συμπληρώσει 200 ημέρες εργασίας στην ασφάλιση τα δύο προηγούμενα χρόνια από την πιθανή ή την πραγματική ημέρα τοκετού και να μην εργάζονται κατά τον χρόνο της επιδότησης. Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά είναι τα εξής:
1.  Ασφαλιστικά βιβλιάρια των δύο τελευταίων ετών ή βεβαίωση εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκατάστημα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το οποίο ελέγχει τον εργοδότη.
2. Βιβλιάριο υγείας (ατομικό, οικογενειακό)
3. Βεβαίωση του γυναικολόγου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την πιθανή ημέρα τοκετού
4. . Δήλωση από τον εργοδότη ότι σταμάτησε να εργάζεται – Δήλωση δική της για την ημέρα διακοπής (χορηγείται έντυπο από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

Επίσης με τις διατάξεις του άρθρου 35 του Ν.2676/99, προβλέπεται ότι πρόσωπα που ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν φορείς ή κλάδους ασθένειας αρμοδιότητας Γ.Γ.Κ.Α που χορηγούν επιδόματα μητρότητας δικαιούνται των επιδομάτων αυτών από του φορέα στην ασφάλιση του οποίου επήλθε ο ασφαλιστικός κίνδυνος, εφόσον η άμεσα ασφ/νη έχει συμπληρώσει τις απαιτούμενες από την νομοθεσία του τελευταίου φορέα προϋποθέσεις, με συνυπολογισμό του χρόνου ασφάλισης και των άλλων φορέων.


ADVERTISEMENT

Τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται εξολοκλήρου από τον Οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου επήλθε ο τοκετός, σύμφωνα με την νομοθεσία του, χωρίς τη συμμετοχή των άλλων φορέων στη δαπάνη επιδότησης.

Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν μόνο για τους οργανισμούς που χορηγούν επιδόματα μητρότητας, όπως το ΤΑΙΣΥΤ, ΤΑΤΤΑ, Ταμείο Προνοίας Δικηγόρων, ΤΑΠΕΤΕ και κατά συνέπεια, δεν μπορούν να υπολογιστούν ημέρες που πραγματοποιήθηκαν στο κλάδο ασθένειας Ασφαλιστικών Ταμείων που δεν χορηγούν επιδόματα μητρότητας, όπως π.χ. το ΤΕΒΕ.

Απαραίτητο δικαιολογητικό εκτός των άλλων, είναι και η προσκόμιση βεβαίωσης από τον προηγούμενο φορέα όπου θα αναφέρονται:


ADVERTISEMENT

α) ο χρόνος ασφάλισης ανά μήνα και έτος, στον κλάδο ασθένειας του φορέα, καθώς και οι ακαθάριστες αποδοχές για το χρόνο αυτό,
β) ότι καταβάλλει επιδόματα μητρότητας και
γ) ότι δεν έχουν καταβληθεί επιδόματα μητρότητας.

Παροχή του ΕΟΠΥΥ
Η πλέον πρόσφατη κοινή υπουργική απόφαση του 2012 (ΦΕΚ 3054/2012) περί  «Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.)»  του ΕΟΠΥΥ ορίζει στο άρθρο 13 αυτής για το βοήθημα τοκετού, το οποίο παλαιότερα χορηγούνταν από το ΙΚΑ, πλέον όμως ως παροχή σε είδος ή παροχή αποτιμώμενη σε είδος και όχι ως παροχή αμιγώς χρηματική, πέρασε στον ΕΟΠΥΥ, τα εξής:

Μαιευτική περίθαλψη: Α. Ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. παρέχει στις άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένες του μαιευτική περίθαλψη μέσω των συμβεβλημένων παρόχων υγείας, στα πλαίσια της ισχύουσας κάθε φορά νομοθεσίας και των όρων των συμβάσεων με αυτούς. Η συμμετοχή των ασφαλισμένων στα νοσήλια γίνεται με τους ίδιους όρους που αφορούν τις νοσηλείες του άρθρου 10. Σε περίπτωση τοκετού εκτός νοσηλευτικού ιδρύματος, καταβάλλεται αντί μαιευτικής περίθαλψης εφάπαξ χρηματικό βοήθημα ύψους 900 €, 1200 € για δίδυμη κύηση και 1600 € για τρίδυμη κύηση. Τοκετός θεωρείται και η γέννηση νεκρού εμβρύου άνω των 25 εβδομάδων.

Το χρηματικό βοήθημα τοκετού καταργήθηκε συνεπώς ουσιαστικά στην πράξη από το Νοέμβριο του 2012, οπότε και άρχισε να ισχύει η υπουργική απόφαση. Και αυτό γιατί πλέον το δικαιούνται μόνο γυναίκες με τοκετό εκτός νοσηλευτικού ιδρύματος.

Ειδική Παροχή Προστασίας της Μητρότητας του ΟΑΕΔ
Ασφαλισμένες στο ΙΚΑ που κάνουν χρήση της ειδικής άδειας μητρότητας 6 μηνών αφού πρώτα πάρουν τους 3,5 μήνες αδείας μετά τον τοκετό ή τη μετατρέψουν σε μειωμένο ωράριο εργασίας, δικαιούνται από τον ΟΑΕΔ το νομοθετημένο μισθό των 586 ευρώ μηνιαίως.

Την ειδική άδεια των 6 μηνών δικαιούνται οι μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ–ΕΤΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις του ιδιωτικού τομέα, με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση.

Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη, μετά τη λήξη της άδειας κυοφορίας και λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, η και της ετήσιας κανονικής άδειας, εφόσον προβλέπεται η χορήγησή της με βάση τις ετήσιες προθεσμίες.
Η ασφαλισμένη δύναται, με αμετάκλητη αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Επίσης, μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.

Συμφέρει  συνεπώς τις εργαζόμενες που θέλουν να κάνουν χρήση της 6μηνης άδειας, να εξαντλήσουν πρώτα τους 3,5 μήνες αδείας μετά τη λοχεία Η ενδιαφερόμενη ασφαλισμένη πάντως πρέπει να βρίσκεται σε ενεργό εργασιακή σχέση εξηρτημένης εργασίας κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, ενώ κατά το διάστημα αυτό δεν μπορεί να γίνει απόλυση.

Η δικαιούχος υποβάλλει, ή ίδια ή δι’ αντιπροσώπου, στην αρμόδια Υπηρεσία του ΟΑΕΔ, αίτηση  εντός αποκλειστικής προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας. Μαζί με την αίτηση προσκομίζονται και τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ήτοι:
α) Βεβαίωση εργοδότη  από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι μηνιαίες αποδοχές, ο μέσος όρος των ωρών μερικής απασχόλησης, η ημερομηνία πρόσληψης και για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης τους, η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχομένως χορηγήθηκε μετά την άδεια λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας καθώς επίσης και ο φορέας επικουρικής της ασφάλισης και σε τι ύψος ανέρχονται οι εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου.
β) Αντίγραφο βεβαίωσης επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας – λοχείας) από το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων.
γ) Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου από την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ημερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης καθώς και τον αριθμό μητρώου ΙΚΑ και τον ΑΦΜ.
δ) Αριθμό λογαριασμού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, στον οποίο πρέπει να εμφανίζεται πρώτη η δικαιούχος.

Σε περίπτωση μερικής απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, καταβάλλονται 295 ευρώ. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης  και ασθένειας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, καθώς επίσης και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά της ασφαλισμένης και την αποδίδει στο ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και στο αντίστοιχο επικουρικό ταμείο, μαζί με την προβλεπόμενη εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τον Οργανισμό. Τέλος, η παροχή διακόπτεται λόγω: Α) πρόσληψης και απασχόλησής της σε νέο εργοδότη και β) με ενδεχόμενη αίτηση διακοπής της δικαιούχου.

Συμπληρωματικές Παροχές Μητρότητας ΟΑΕΔ
Αν και άκρως απαραίτητες συχνά διαφεύγουν την προσοχή της δικαιούχου ασφαλισμένης με αποτέλεσμα να μένουν αδιεκδίκητες οι συμπληρωματικές παροχές μητρότητας του ΟΑΕΔ.

Αυτές καταρχήν καταβάλλονται σε ασφαλισμένες του Ι.Κ.Α. με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (παρέχουν εξαρτημένη εργασία). Η καταβολή τους γίνεται σε γυναίκες που εργάζονται κατά την έναρξη της αδείας κυοφορίας, μετά τον τοκετό και εφόσον εισπράξουν το επίδομα από το Ι.Κ.Α. για την αποχή από την εργασία λόγω κυοφορίας και λοχείας. Οι παροχές μητρότητας είναι ίσες με τη διαφορά που προκύπτει αν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο Εργοδότης αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε το Ι.Κ.Α. για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η προθεσμία για την υποβολή σχετικής αίτησης είναι τρεις μήνες από την ημερομηνία πληρωμής από το Ι.Κ.Α.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση των παροχών αυτών συνιστούν οι κάτωθι:

1.Παροχή από το Ι.Κ.Α. επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας. 2. Ενεργός εργασιακή σχέση κατά το χρόνο έναρξης της αποχής, λόγω, κυοφορίας ή λοχείας. Ως προς τα απαραίτητα δικαιολογητικά αυτά είναι: 1.    Ασφαλιστικό βιβλιάριο ασθένειας του Ι.Κ.Α. 2.  Βεβαίωση του εργοδότη. 3.    Βεβαίωση του Ι.Κ.Α. για την διάρκεια της επιδότησης, το ύψος του ημερησίου επιδόματος και του συνολικού καταβληθέντος ποσού των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας. 4.   ΙΒΑΝ λογαριασμού ΕΤΕ στον οποίο η ενδιαφερόμενη πρέπει να εμφανίζεται ως πρώτη δικαιούχος.

Άνεργες Μητέρες και Επιδόματα Μητρότητας
Τέλος οι άνεργες μητέρες (είτε είναι ή όχι επιδοτούμενες από τον ΟΑΕΔ), οι οποίες έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό των 200 ενσήμων τα τελευταία 2 έτη αν έχουν θα πρέπει να προσκομίσουν σχετική βεβαίωση του ΟΑΕΔ και να το δηλώσουν στο αρμόδιο για αυτές υποκατάστημα του ΙΚΑ.  Δικαιούνται να λάβουν κανονικά τα επιδόματα μητρότητας του ΙΚΑ, εκτός από τις συμπληρωματικές παροχές του ΟΑΕΔ, κάτι που προκύπτει και από την κοινή λογική, αφού πλέον δεν είναι εργαζόμενες αλλά άνεργες. Αν δεν έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο αριθμό ενσήμων είτε θα πρέπει να τα εξαγοράσουν είτε να επιδιώξουν να λάβουν τα επιδόματα ως έμμεσα ασφαλισμένες στους συζύγους τους είτε να απευθυνθούν ως έσχατη λύση για κάποια βοήθεια και οικονομική υποστήριξη στις υπηρεσίες κοινωνικής αλληλεγγύης και πρόνοιας της αποκεντρωμένης διοίκησης της περιοχής τους.

Εάν πρόκειται για άνεργη ανασφάλιστη μητέρα ή εργαζόμενη ανασφάλιστη μητέρα που και πάλι δε μπορεί να διεκδικήσει παροχές και επιδόματα μητρότητας από κάποιον ασφαλιστικό φορέα, το μόνο επίδομα που μπορεί να διεκδικήσει είναι το προνοιακό επίδομα μητρότητας για ανασφάλιστες μητέρες από τη Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να πληροί στην περίπτωση αυτή καταγράφονται κάτωθι:

 

Δικαιούται το επίδομα:

1. Κάθε άτομο που ανήκει στο γυναικείο φύλο, ανεξάρτητα από ηλικία, ιθαγένεια, φυλή ή θρησκεία (άρθρο 2 της αριθμ. 103/82 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας που κυρώθηκε με το Ν. 1302/82) όταν έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις και εφόσον έχει άδεια νόμιμης παραμονής στη χώρα μας.
2. Οι εργαζόμενες ανασφάλιστες μητέρες που βρίσκονται σε κατάσταση μητρότητας και δεν έχουν το δικαίωμα να αξιώσουν τις παροχές αυτές από ασφαλιστικό φορέα.
3. Οι μητέρες που έχουν μαζί με την οικογένειά τους μηνιαίο εισόδημα 586,94 € σύμφωνα με το έγγραφο Π2Β/3904/96, του Υπουργείου Υγείας – Πρόνοιας.
4. Πρέπει να υποβάλλουν οι μητέρες τα δικαιολογητικά μέχρι τους οκτώ μήνες από την έναρξη των 42 ημερών προ του τοκετού.

Απαραίτητα δικαιολογητικά:

1) Αίτηση της ενδιαφερόμενης.
2) Υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/86 ότι δεν είναι ασφαλισμένη σε κανένα ασφαλιστικό οργανισμό και διέκοψε την εργασία της -42- μέρες προ και -42- μέρες μετά τον τοκετό.
3) Ιατρική βεβαίωση από την οποία να προκύπτει η πιθανή ημερομηνία τοκετού.
4) Ληξιαρχική Πράξη γέννησης του παιδιού, η οποία θα συνοδεύεται από υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/86 ότι το παιδί βρίσκεται στη ζωή.
5) Βεβαίωση του εργοδότη της για μόνιμη και τακτική εργασία χωρίς ασφαλιστική κάλυψη.
6) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
7) Βεβαίωση του ασφαλιστικού φορέα του συζύγου ότι δεν την έχει ασφαλίσει.
8) Πιστοποιητικό Κοινων. Προστασίας (εκδίδεται από την Υπηρεσία).
9) Εκκαθαριστικό Εφορίας ή υπεύθυνη δήλωση θεωρημένη από την εφορία, σε περίπτωση μη υποβολής φορολογικής δήλωσης.
10) Φωτοτυπία αστυνομικής ταυτότητας.

Η άγαμη μητέρα με αναγνωρισμένο τέκνο δυστυχώς δε μπορεί να διεκδικήσει τις παροχές μητρότητας μέσω του ασφαλισμένου στο ΙΚΑ πατέρα του τέκνου της, αφού η ίδια δεν έχει την ιδιότητα της έμμεσα ασφαλισμένης. Για να ήταν έμμεσα ασφαλισμένη θα έπρεπε να συνέτρεχε στο πρόσωπό της η ιδιότητα της συζύγου, ενώ δεν αρκεί απλώς αυτή της μητέρας του αναγνωρισμένου εκτός γάμου παιδιού. Όσες γυναίκες είναι πάντως έμμεσα ασφαλισμένες διευκρινίζουμε πως διεκδικούν τις παροχές μητρότητας (αποτιμητές ή μη σε χρήμα) του ΙΚΑ, που πλέον χορηγούνται από τον ΕΟΠΥΥ, όχι όμως και τα επιδόματα μητρότητας που χορηγούνται μόνο στις άμεσα ασφαλισμένες του ταμείου.

Λυδία Ζωγοπούλου-Δικηγόρος
Δικηγορικό Γραφείο

Eυγενίας Α. Φωτοπούλου 
Βασιλίσσης Σοφίας 6, T.K. 106 74 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 36 24 769, 211 7 80 80 80
Fax: 210 36 24 703
Email: info@efotopoulou.gr
Web: http://efotopoulou.gr/

Αν σου άρεσε αυτό το άρθρο, συμπλήρωσε την ηλεκτρονική σου διεύθυνση για να λαμβάνεις περισσότερα, στο email σου!


Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ