Παιδιά που κακοποιούν σ#ξουαλικά άλλα παιδιά

Ως ψυχολόγος, είχα πολλές ευκαιρίες να μιλήσω με παιδιά πολλών ηλικιών σχετικά με το πώς να προστατέψουν τον εαυτό τους, από τη σεξουαλική κακοποίηση. Μίλησα με παιδιά 4, 5 και 6 ετών σχετικά με τη σκληρή πραγματικότητα ότι δηλαδή υπάρχουν ενήλικες που μπορεί να γνωρίζουμε και να εμπιστευόμαστε αλλά να μας αγγίζουν σε μέρη του σώματος που δεν πρέπει. Επίσης, έχω μιλήσει με παιδιά μεγαλύτερων ηλικιών αλλά και εφήβους σχετικά με το πώς να προστατευτούν από άλλους εφήβους που ενδεχομένως να προσπαθήσουν να τους κακοποιήσουν σεξουαλικά. Όμως δεν θα ξεχάσω ποτέ, εκείνη τη μία φορά που μου ζητήθηκε από κάποιο σχολείο, να μιλήσω σε μια τάξη με παιδιά Δευτέρας δημοτικού σχετικά με έναν συγκεκριμένο συμμαθητή τους, που τα άγγιζε συνέχεια σε μέρη του σώματος που δεν έπρεπε. Δεν μου είχε τύχει ποτέ να μιλήσω σε παιδιά για τη σεξουαλική κακοποίηση από άλλα παιδιά και για το πώς θα μπορούσε να τα βλάψει ένα άλλο παιδάκι.

Εκείνη η φορά, ήταν μόνο η αρχή. Στη πορεία της καριέρας μου, μου έτυχαν και άλλα παρόμοια περιστατικά με παιδιά που προσπαθούσαν να κάνουν σεξουαλικές πράξεις σε άλλα παιδιά, κι έτσι το συγκεκριμένο γεγονός, έγινε μέρος των ομιλιών μου στους γονείς. Ότι δηλαδή, ως γονείς που πρέπει να είμαστε πάντοτε ανοιχτοί σε οτιδήποτε θέλουν να μας πούν τα παιδιά, πρέπει να είμαστε σε θέση να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας σχετικά με το πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική κακοποίηση και την επεμβατική συμπεριφορά άλλων παιδιών.

Πολλοί ειδικοί όταν πρέπει να αναφερθούν στη σεξουαλικά επεμβατική συμπεριφορά των μικρών παιδιών, διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «κακοποίηση» και αναφέρονται σε αυτά ως «παιδιά με προβλήματα σεξουαλικής συμπεριφοράς». Διστάζουν να συνδέσουν επιθετικές ή βλαβερές συμπεριφορές με παιδιά 7, 8,9 ή 10 ετών, εξαιτίας της ίδιας παθολογίας που αντιμετωπίζει ένας ενήλικος. Αυτό συμβαίνει επειδή τα μικρά παιδιά εμφανίζουν τέτοιες παρεμβατικές συμπεριφορές για διαφορετικούς λόγους από αυτούς που τις εμφανίζει ένας ενήλικος. Ωστόσο, γεγονός παραμένει ότι υπάρχει ένα ποσοστό μικρών παιδιών, μικρότερων από την εφηβεία, που μπορούν και βλάπτουν σεξουαλικά άλλα παιδιά.

Συμπεριφορές που θεωρούνται σεξουαλικά χειριστικές ή παρεμβατικές
Ως σεξουαλικά παρεμβατικές συμπεριφορές από μικρότερης ηλικίας παιδιά, νοούνται εκείνες που είναι αναπτυξιακά ακατάλληλες ή εκδηλώνουν έναν σεξουαλικά επιθετικό χαρακτήρα.

Οι σεξουαλικά ενοχλητικές συμπεριφορές είναι εκείνες που συμβαίνουν μεταξύ των νέων παιδιών με μεγάλη συχνότητα ή εμφανίζονται μέσω του εκφοβισμού, του εξαναγκασμού ή της βίας ή συνδέονται με ένα σημαντικό επίπεδο συναισθηματικής δυσφορίας. Επίσης μπορεί να συμβαίνουν κρυφά ή μεταξύ παιδιών με διαφορές είτε στην ηλικία είτε στις αναπτυξιακές τους δυνατότητες.

Τα παιδιά συνήθως εκφράζουν μια σεξουαλική περιέργεια και εξερεύνηση με άλλα παιδιά ίδιας ηλικίας, διάπλασης ή δύναμης. Αυτό είθισται να το κάνουν με μία ευγενική περιέργεια σε συνδυασμό με ένα σημαντικό επίπεδο αμηχανίας όταν οι μεγαλύτεροι τα πιάνουν. Ωστόσο, όταν ένα παιδί είναι μεγαλύτερο ή πιο δυνατό και η σεξουαλική του συμπεριφορά εκδηλώνεται συχνά και έντονα, ή/και δεν σταματάει παρά τα όρια που του έχει θέσει ο ενήλικος ή σε περίπτωση που βιώνει φόβο, εξαναγκασμό, εκνευρισμό και στρές ή η σεξουαλική του συμπεριφορά αντιστοιχεί στη σεξουαλική συμπεριφορά ενός ενήλικα (στοματικός έρωτας, απόπειρα διείσδυσης κλπ.)  τότε  πρέπει να ανησυχήσετε.

Τι πρέπει να πείτε στο παιδί σας
Υποθέτω ότι πολλοί γονείς δεν έχουν καν σκεφτεί να συζητήσουν με το παιδί τους, τη πιθανότητα ότι μπορεί να το κακοποιήσει σεξουαλικά ένα άλλο παιδί. Αν το να εξηγήσετε σε ένα 8χρονο ότι υπάρχουν ενήλικες που μπορεί να θελήσουν να το βλάψουν σεξουαλικά, είναι δύσκολο, το να του πείτε ότι υπάρχει περίπτωση αυτό να του συμβεί από κάποιο άλλο παιδάκι και μάλιστα γνωστό (συμμαθητής, παιδί κάποιου συγγενή κλπ.), τότε η συζήτηση μπορεί να γίνει δυο φορές πιο δύσκολη. Ωστόσο, οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν τη σημασία που έχει αυτή η συζήτηση με τα παιδί τους, σχετικά με το πώς μπορεί κάποιος που ξέρει, να προσπαθήσει να το βλάψει σεξουαλικά ανεξάρτητα από το αν αυτός ο κάποιος είναι επίσης ένα παιδί και μάλιστα φίλος ή φίλη του.

Επομένως, αν το παιδί σας είναι 4 ετών ή περισσότερο, ίσως θα ήταν χρήσιμο να κάνετε ένα διάλογο που να εστιάζει σε διάφορα σημεία κλειδιά όπως:

• Ορίστε ξεκάθαρα τα αντρικά και τα γυναικεία ιδιωτικά σημεία του σώματος. Εξηγήστε στο παιδί σας, ότι κάποια σημεία του σώματος είναι ιδιαίτερα και διαφορετικά από τα μη ιδιαίτερα σημεία και για ποιο λόγο.
• Πείτε του ότι το να είναι περίεργα για τα ιδιαίτερα σημεία του σώματος των άλλων, είναι φυσιολογικό και ότι όποτε έχει απορίες γι’ αυτά, μπορεί πάντα μα πάντα να ρωτάει τον μπαμπά ή τη μαμά.
• Όπως υπάρχουν κανόνες συμπεριφοράς στο σχολείο ή στο πώς περνάμε το δρόμο κλπ. έτσι υπάρχουν και κανόνες σχετικά με το σώμα μας και ειδικά με τα ιδιαίτερα σημεία μας. Ποτέ μα ποτέ δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να αγγίζει τα ιδιαίτερα σημεία μας και ποτέ δεν αγγίζουμε των άλλων. Σιγουρευτείτε ότι του εξηγείτε και τις εξαιρέσεις, ότι δηλαδή εξαιρείται η στιγμή που ο γονιός του μαθαίνει πώς να κάνει μπάνιο μόνο του, η στιγμή που το εξετάζει ο γιατρός, ένα κατά λάθος άγγιγμα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού κλπ.
• Δεν δείχνουμε ποτέ τα ιδιαίτερα σημεία μας σε κανέναν, ούτε οι άλλοι πρέπει να μας τα δείχνουν. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις όπως το να γδύνεται κανείς στα αποδυτήρια του κολυμβητηρίου ή στο δοκιμαστήριο ενός καταστήματος.
• Πρέπει επιπλέον, να εξηγήσουμε στο παιδί, ότι όλα τα παραπάνω παραδείγματα αφορούν και παιδιά που γνωρίζουν καλά ή δεν γνωρίζουν καθόλου καλά, παιδιά της ίδιας ηλικίας ή μεγαλύτερα και ότι ούτε τα άλλα παιδιά, επιτρέπεται να του αγγίζουν τα ιδιαίτερα σημεία, ούτε εκείνο να αγγίζει τα δικά τους.
• Πείτε του ότι αν ένας ενήλικος ή άλλο παιδί, αγγίξει τα κρυφά του σημεία, τότε πρέπει να το πεί αμέσως στο μπαμπά, στη μαμά ή στο/η δάσκαλο/α.
• Εξηγήστε στο παιδί πώς μπορεί ένας ενήλικος ή ένα άλλο παιδί, να προσπαθήσουν να το ξεγελάσουν προκειμένου να το κάνουν να τους αγγίξει ή να τους επιτρέψει να το αγγίξουν.
• Επίσης εξηγήστε του ότι αν του συμβεί, αν δηλαδή ένας ενήλικος ή παιδί, το αγγίξουν στα απόκρυφα σημεία του, δεν φταίει καθόλου εκείνο.
• Βάλτε αυτές τις συζητήσεις στο πρόγραμμα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στη χρονιά και σε κάθε χρονιά.
• Χρησιμοποιήστε στιγμές μέσα στη καθημερινότητα ή σε ένα γεγονός, για να δείξετε στο παιδί ακριβώς τι εννοείτε.
• Περιοδικά, δημιουργήστε υποθετικά σενάρια σύμφωνα με τα οποία κάποιος αγγίζει το παιδί σας σε σημεία που δεν πρέπει και εκείνο αρνείται.

Η σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών είναι μια απτή και κραυγαλέα πραγματικότητα στη κοινωνία μας. 1 στα 4 κορίτσια και 1 στα 6  αγόρια θα κακοποιηθεί σεξουαλικά, πρίν την ενηλικίωσή του. Σήμερα, είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε ότι ένας σημαντικός αριθμός παιδιών, κακοποιούνται από άλλα παιδιά ή εφήβους και κάθε χρόνο, χιλιάδες παιδιά πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή σεξουαλικά παρεμβατικής συμπεριφοράς από άλλα παιδιά. Είναι σημαντικό για τους γονείς να κατανοήσουν το πρόβλημα και να διδάξουν στα παιδιά τους πώς να αποφύγουν οποιαδήποτε επώδυνη και ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά ή πράξη άλλων παιδιών, επάνω τους.

Fred Kaeser, Ed.D.
Πρώην διευθυντής υγείας στο τμήμα εκπαίδευσης της Νέας Υόρκης
Κάτοχος ντοκτορά στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα
Πηγή: http://www.psychologytoday.com/