fbpx

«Το καλό παιδί»

| 17 Φεβρουαρίου 2015
ADVERTISEMENT

Πριν από αρκετά χρόνια δυο οικογενειακοί φίλοι ο Τάσος και η Γιώτα είχαν γίνει το μήλον της έριδος για τους γονείς μου. Ο Τάσος ήταν φιλικός, ανοιχτόκαρδος, πάντα με το χαμόγελο στα χείλη, κοινωνικός και συμπεριφέρονταν στην Γιώτα με ευγένεια και αγάπη.

Μέχρι μια μέρα που είδα την Γιώτα κλαμμένη στο σπίτι να ανακοινώνει πως θέλει να πάρει διαζύγιο. Ο Τάσος ο καλός και καλόκαρδος, ο κοινωνικός, ο χαμογελαστός στο σπίτι μεταμορφώνονταν σε κλειστό, ζηλιάρη και μερικές φορές βίαιο άνθρωπο. Μα είναι δυνατόν; Είναι δυνατόν ο ίδιος άνθρωπος που όλοι είχαν κάτι καλό να πουν για αυτόν, να είναι κάτι άλλο;


ADVERTISEMENT

Αν σας ακούγεται οικεία η ιστορία τότε πιθανώς και εσείς να είχατε τις ίδιες απορίες ή να προσπαθήσατε να βρείτε απαντήσεις σε μοντέλα τύπου mister Τζεκιλ και κύριος Χάιντ, μιας παρανοϊκής προσωπικότητας που θέλει το κακό ή και άλλα τέτοια μοντέλα που εντοπίζουν το πρόβλημα στο άτομο.

Πράγματι μια μικρή πιθανότητα είναι να πιάσατε το λαχείο. Δηλαδή το ένα στα χιλιάδες άτομα το οποίο μπορεί να βρίσκει μια απόλαυση στο να προσποιείται με όλους και να «κακοποιεί» ουσιαστικά τον/την σύντροφο του. Η μεγαλύτερη πιθανότητα όμως είναι να συμβαίνει κάτι άλλο κάτι το οποίο όλοι αναγνωρίζουμε αλλά λίγοι βλέπουν την επιρροή που μπορεί να έχει στην σχέση ενός ζευγαριού. Ο ρόλος των άλλων.

Όλοι οι άνθρωποι ζούμε και αναπτυσσόμαστε μέσα σε διάφορα κοινωνικά δίκτυα. Το πρώτο είναι το δίκτυο των «σημαντικών άλλων» και περιλαμβάνει τα άτομα που κάποιος θεωρεί σημαντικά για τον ίδιο όπως ο/η σύζυγος, οι γονείς, οι στενοί φίλοι και πιθανώς τα λοιπά μέλη της οικογένειας. Υπάρχουν επίσης τα «δίκτυα συναλλαγής» που αναφέρονται στα άτομα που παρέχουν ή που κάποιος θεωρεί ότι του παρέχουν υλική ή συμβολική υποστήριξη. Τέλος υπάρχουν τα «δίκτυα αλληλεπίδρασης» που περιλαμβάνουν τα άτομα με τα οποία συνήθως κανείς αλληλεπιδρά, τις καθημερινές συναλλαγές με φίλους, συναδέλφους και γενικότερα τους γνωστούς.


ADVERTISEMENT

Με βάση το κριτήριο της αλληλεπίδρασης ενός ζευγαριού με τα άλλα μέλη του δικτύου υπάρχουν 3 πιθανότητες. Η πρώτη είναι και τα δύο μέλη της σχέσης να είναι ενταγμένοι σε δίκτυα συγγενών και φίλων και να υποστηρίζονται και να βοηθούνται από τα μέλη τους. Ένα τέτοιο ζευγάρι έχει ,στην μεταξύ του σχέση, λιγότερες απαιτήσεις και προσδοκίες για στήριξη και συντροφικότητα από τον άλλο αλλά μπορεί να λειτουργεί φυσιολογικά γιατί οι ανάγκες αυτές αναπληρώνονται από τα υπόλοιπα μέλη των δικτύων. Η δεύτερη είναι το κάθε μέλος να διαθέτει χαλαρά και αποσπασματικά κοινωνικά δίκτυα. Σε αυτόν τον τύπο ζευγαριού υπάρχουν πολλές κοινές δραστηριότητες, περισσότερος κοινός χρόνος και γενικότερα μια «ισοτιμία» γιατί ο ένας καλύπτει τις ανάγκες του άλλου. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα να υπάρχει μια ανισσοροπία μεταξύ των δικτύων του κάθε μέλους του ζευγαριού. Έτσι το ένα μέλος μπορεί να επενδύει χρόνο και ενέργεια στα δίκτυα τα οποία ανήκει ενώ το άλλο μέλος  να αναζητά σχεδόν αποκλειστικά την στήριξη και την βοήθεια από τον/την σύντροφό του. Αυτή η ανισορροπία είναι σχεδόν μαθηματικά βέβαιο ότι θα φέρει συγκρούσεις και τριβές στη σχέση του ζευγαριού.

Ας μιλήσουμε όμως και για τα τρίγωνα. Όχι τα γεωμετρικά σχήματα ούτε και τα υπέροχα γλυκά της Θεσσαλονίκης αλλά για τα τρίγωνα συνασπισμού που οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουμε συνειδητά ή ασυνείδητα. Τι θα λέγατε λοιπόν αν σας έλεγα ότι στο παράδειγμα του Τάσου και της Γιώτα η κοινωνικότητα του Τάσου και η εξωστρέφεια του στις κοινωνικές σχέσεις δεν είναι ουσιαστικά το πρόβλημα αλλά πιθανώς ένας βασικός λόγος που η σχέση τους διαρκούσε όσο διαρκούσε. Πώς γίνεται αυτό; Γίνεται επειδή κάθε φορά που η Γιώτα παρακολουθούσε τον Τάσο να είναι εξωστρεφής και κοινωνικός ανανεώνονταν η ελπίδα ότι η συμπεριφορά αυτή θα είναι ίδια και στο σπίτι και επειδή η συζήτηση μετακινούνταν από τα ουσιαστικά θέματα και συγκρούσεις που υπήρχαν, στο γιατί με τους άλλους είναι το καλό παιδί. Η ερώτηση όμως δεν είναι γιατί με όλους τους άλλους είναι το καλό παιδί αλλά γιατί είναι με εμένα έτσι. Ειδικά στο συγκεκριμένο παράδειγμα το παράδοξο που συμβαίνει στην επικοινωνία του ζευγαριού είναι ότι η σύζυγος ζητάει περισσότερο μια συμπεριφορά (να είναι ο σύζυγος πιο «καλός») ενώ συγχρόνως ασκεί κριτική για την ίδια συμπεριφορά (γιατί είσαι τόσο καλός με τους άλλους;).

Η ιδέα είναι ότι όταν σε μια δυάδα υπάρχουν συγκρούσεις ή θέματα που πρέπει να επιλυθούν, τότε το ένα μέλος προσκαλεί στη σχέση ένα τρίτο μέλος ή κάνει ένα «συνασπισμό» με ένα τρίτο μέλος και με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι συγκρούσεις και επέρχεται μια ισορροπία.  Η «τριγωνοποίηση» όπως ονομάζεται στη συστημική θεωρία αυτή η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όταν παίρνει μόνιμο χαρακτήρα.

Είναι εύκολο και πιθανώς μας απαλλάσσει από τις δικές μας ευθύνες να αναζητάμε τον γνωστό τηλεοπτικό χαρακτήρα του Dexter στις σχέσεις μας αλλά ξεχνάμε ότι κάθε σχέση αποτελείται από δύο. Αν λοιπόν και η δική σας σχέση θυμίζει αυτή του Τάσου και της Γιώτας κάντε στον εαυτό σας τις παρακάτω ερωτήσεις:

  • Τι είναι αυτό που δεν συζητάτε;
  • Τι είναι αυτό που σας κρατάει σε αυτή τη σχέση;
  • Πότε αυτό που φαίνεται ως πρόβλημα δεν είναι τόσο έντονο;

Κάπου εκεί μέσα στις απαντήσεις σας, πιθανώς να βρίσκεται και η λύση…

Ιωάννης Ζήνδρος-Ελένη Τσάκωνα
Ψυχολόγοι

Κέντρο Ψυχολογικής Παρέμβασης “Θεραπεύω Συν-θεραπεύω”
Ελισάβετ Καστρισόγια 38 Ιωάννινα
Τηλέφωνα: 6972079311 και 6938353625
Email: therapeuw.syn@gmail.com

Το Κέντρο Ψυχολογικής Παρέμβασης “Θεραπεύω Συν-θεραπεύω”, συμμετέχει στο ειδικό πρόγραμμα “Πρώτη Επίσκεψη δωρεάν” που σου παρέχει τη πρώτη συνάντηση, εντελώς δωρεάν. Περισσότερες πληροφορίες μπορείς να δείς εδώ ενώ μπορείς να υποβάλλεις το ερώτημά σου, μέσω της ειδικής φόρμας εδώ.


Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ