fbpx

Όταν η αγάπη πονάει…

| 31 Ιουλίου 2014
ADVERTISEMENT

Ο J.L. Linares (ψυχίατρος, πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικογενειακής Συστημικής Εταιρείας, E.F.T.A.) ορίζει τη βία ως ένα φαινόμενο τυπικά ανθρώπινο, αναφερόμενος σε μία έννοια του Maturana που θεωρεί ότι: “οι άνθρωποι είναι ζώα που αγαπούν και αγαπιούνται μέχρι του σημείου να αρρωσταίνουν όταν μένουν χωρίς αγάπη. Η κακοποίηση είναι η πρώτη και πιο άμεση συνέπεια της εμπλοκής της δύναμης στην αγάπη. Ο άνθρωπος κακοποιεί όταν δεν αισθάνεται να τον αγαπούν και όταν ενδιαφέρεται περισσότερο να κυριαρχεί παρά να αγαπά”. Αυτό το “αρρωσταίνουν όταν μένουν χωρίς αγάπη” μπορεί να φωτίσει ερμηνευτικά πολλές πτυχές που έχουν να κάνουν με μύθους και πραγματικότητες γύρω από την κακοποίηση.

Η κακοποίηση δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένη με το φύλο και είναι ένα φαινόμενο διαδραστικό έχοντας τις ρίζες του ανάμεσα στις σχέσεις δύο ανθρώπων. Τα ποσοστά δίνουν ένα δραματικό προβάδισμα στις γυναίκες, που θέλει μία στις τρεις να αντιμετωπίσει κάποια στιγμή σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από το σύντροφό της. Για τους άντρες δεν υπάρχουν ξεκάθαρα ποσοστά καθώς σε αυτούς κυρίως ασκείται ψυχολογική βία, ιδίως στις μέρες μας, με προσβολές και υποτίμηση όσον αφορά το ρόλο τους ως “κουβαλητή”. Αυτό που καθιστά το φαινόμενο αυτό συχνό είναι αφενός ότι αυξάνεται το ποσοστό των άνεργων ανδρών αφετέρου το γεγονός ότι οι γυναίκες κατέχουν όλο και πιο υψηλές θέσεις κύρους στο επάγγελμά τους.


ADVERTISEMENT

Στην πραγματικότητα οι διάφορες μορφές βίας είναι πολύ πιο κοντά μας από όσο πιστεύουμε και η καταπολέμησή της βρίσκει αντιστάσεις καθώς πρόκειται για ένα δραματικά άκαμπτο και βαθιά ριζωμένο ταμπού, που έχει τη δύναμη να μετονομάζεται (ανάλογα με τη μορφή της ασκούμενης βίας) ακόμα και ως νοιάξιμο και ένδειξη αγάπης.

Είμαι βέβαιη πως οι περισσότεροι θα έχετε να θυμηθείτε τουλάχιστον ένα σοβαρό περιστατικό, σε άτομα του περίγυρου σας, που ενώ σε εσάς φάνταζε ως βίαιο και παρεμβατικό το “θύμα” το δικαιολογούσε ως ενδιαφέρον ή ότι είχε “ξεφύγει” και το επανέφερε στην τάξη ή ότι του άξιζε. Επειδή, λοιπόν, σε κανένα δεν “αξίζει” κάτι τέτοιο – καθώς μιλάμε για μία εξαιρετικά τραυματική κατάσταση που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά – θα δούμε κάποιες βασικές πληροφορίες για τις μορφές της βίας και το πώς μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε ώστε να δούμε αν αφορά τη δική μας περίπτωση ή αφορά κάποιον γνωστό μας που χρήζει βοήθειας.

Οι πιο συνηθισμένες μορφές βίας είναι η ψυχολογική (απαντάται και σε γυναίκες και σε άντρες), η σωματική (κυρίως γυναίκες) και η σεξουαλική (κυρίως γυναίκες). Η ψυχολογική κακοποίηση μπορεί να είναι λεκτική και μη λεκτική και ασκείται με συστηματικό τρόπο ώστε ο θύτης να έχει τον πλήρη έλεγχο της ζωής του θύματος. Μερικά παραδείγματα έκφρασής της είναι η προσβολή, οι φωνές, οι βρισιές, οι υποτιμητικοί χαρακτηρισμοί και η συνεχής κριτική. Επίσης, η τρομοκρατία μέσω απειλών, ότι θα κάνει κακό στο θύμα ή στον εαυτό του ή στα παιδιά. Η έλλειψη σεβασμού της ιδιωτικότητας του ατόμου (ψάχνει τα πράγματά του, το τηλέφωνό του), ζήλεια υπερβολική χωρίς να έχει δοθεί αντίστοιχο δικαίωμα και απομόνωση από οικεία άτομα. Τέλος, συχνή είναι η οικονομική κακοποίηση όπου δεν επιτρέπεται στο άτομο να εργαστεί ή να έχει πρόσβαση σε χρήματα και τραπεζικούς λογαριασμούς ή όταν του δίνονται λίγα χρήματα να γίνεται ακριβής έλεγχος στο τι ξοδεύεται και πού.


ADVERTISEMENT

Η σωματική κακοποίηση αφορά τους τραυματισμούς και την πρόκληση σωματικού πόνου. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνη καθώς κάθε πράξη σωματικής κακοποίησης μπορεί να καταλήξει ακόμα και στο θάνατο. Συχνά ξεκινά με ένα σπρώξιμο αλλά μετά από κάποιο διάστημα γίνεται πιο συχνή και κλιμακώνεται σε τραυματισμούς (κάψιμο με σίδερο), απόπειρα στραγγαλισμού, απειλές με μαχαίρι ή με όπλο και δέσιμο ώστε να μην υπάρχει ελευθερία κινήσεων.

Η σεξουαλική κακοποίηση επίσης, είναι παρεξηγημένη μια και οι περισσότεροι τη θεωρούν συνώνυμη του βιασμού από κάποιον άγνωστο. Έτσι, όταν μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση εννοούμε τον εξαναγκασμό συμμετοχής σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη( είτε με σωματική βία είτε με εκβιασμό) ή η απόπειρα εξαναγκαστικής συμμετοχής, τα ανεπιθύμητα σεξουαλικά αγγίγματα και φυσικά ο βιασμός.

Η μεγάλη παγίδα με την αναγνώριση και κατ’επέκταση τη λήψη μέτρων ενάντια στη βία, είναι ότι αυτή κλιμακώνεται με το πέρασμα του χρόνου και συνήθως το θύμα έχει ακινητοποιηθεί ψυχολογικά. Σε αυτό συμβάλλει το γεγονός ότι η βίαιη συμπεριφορά τις περισσότερες φορές εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της πρώτης εγκυμοσύνης ή μετά την έλευση του πρώτου παιδιού που η γυναίκα θεωρείται ότι είναι ή πράγματι είναι σε ευάλωτη θέση. Αυτό την κάνει να ελπίζει ότι η κατάσταση θα περάσει ή ότι πρόκειται για κάποιο μεμονωμένο περιστατικό.

Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό κακοποίησης όπου ναι μεν είναι ικανές να αναγνωρίσουν τη βία και να νιώθουν άσχημα όμως δεν ξέρουν την ύπαρξη της μη βίας άρα και πώς να τη διεκδικήσουν. Πρέπει δηλαδή, να μάθουν από την αρχή πράγματα που σε κάποιους είναι αυτονόητα και γι’αυτό ακριβώς ο χειρισμός τους θέλει προσοχή και μεγάλη κατανόηση. Επίσης, οι περισσότερες που έχουν παιδιά πιστεύουν πως χρειάζονται τον πατέρα, ένα ζήτημα που ξέρουμε ότι μπορεί να οδηγήσει σε δραματικά αποτελέσματα.

Τέλος, θεωρούν ότι ο νόμος στην Ελλάδα δεν είναι με το μέρος τους. Και όμως, έχουν γίνει μεγάλα βήματα στο συγκεκριμένο ζήτημα και ο νόμος καθώς και οι κατάλληλες δομές είναι εξαιρετικά βοηθητικές. Θέλει όμως, ενδελεχή διερεύνηση, πίστη και μοίρασμα ο ένας με τον άλλο. Όλοι ζούμε καταστάσεις γιατί οποίες ίσως έχουμε ντραπεί, δεν αξίζουν ως αντίτιμο, όμως, την ίδια τη ζωή μας.

Ιωάννης Ζήνδρος-Ελένη Τσάκωνα
Ψυχολόγοι

Κέντρο Ψυχολογικής Παρέμβασης “Θεραπεύω Συν-θεραπεύω”
Ελισάβετ Καστρισόγια 38 Ιωάννινα
Τηλέφωνα: 6972079311 και 6938353625
Email: therapeuw.syn@gmail.com


Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ