Ο θυμός του ανθρώπου που πεθαίνει και πώς να τον αντιμετωπίσεις

Ο θυμός είναι μέρος μιας θεωρίας αντιμετώπισης του θανάτου που έγινε δημοφιλής από τη γιατρό Elisabeth Kubler-Ross. Η Kubler-Ross θεωρεί ότι οι άνθρωποι συχνά περνούν από προβλέψιμα στάδια, όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με το αναπόφευκτο γεγονός του θανάτου: Την άρνηση, το θυμό, τη διαπραγμάτευση, την κατάθλιψη, και την αποδοχή. Δεν περνάνε όλοι από το κάθε στάδιο, και σίγουρα δεν ακολουθούν πάντα αυτή τη σειρά, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι που ξέρουν ότι θα πεθάνουν θα βιώσουν την οργή και την αγανάκτηση.

Ο θυμός είναι μια φυσιολογική αντίδραση μπροστά σε μια σημαντική απώλεια. Ένα άτομο που πεθαίνει πρόκειται να χάσει τα πάντα που είναι σημαντικά για εκείνον. Νιώθει ότι η ασθένειά του, τον έχει ληστέψει απ’ ότι είχε και ότι ήθελε. Εάν πιστεύει σε μια ανώτερη δύναμη, μπορεί να την κατηγορεί  για την ασθένεια του ή τη μη ανάρρωσή του. Μπορεί ακόμα να νιώθει δυσαρέσκεια απέναντι στην οικογένεια και τους φίλους του επειδή εκείνοι θα συνεχίσουν να ζουν τη ζωή τους, ενώ εκείνος χάνει σιγά-σιγά τη δική του. Μπορεί να αισθάνεται ότι ο γιατρός δεν είναι ειλικρινής μαζί του, ότι οι νοσοκόμες του δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του αρκετά γρήγορα, και ότι ο κόσμος έχει ήδη αρχίσει να τον ξεχνάει.

Ο θυμός εύκολα προβάλλεται στους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω μας, έτσι είναι φυσικό ο θυμός του αγαπημένου σου προσώπου να σε πλήξει. Αν βρεθείς αντιμέτωπος/αντιμέτωπη με ένα θυμωμένο άτομο που πεθαίνει, παραθέτω πέντε συμβουλές για να σε βοηθήσουν να τον/την βοηθήσεις.

Διατήρησε τη σχέση μεταξύ ενηλίκων
Είναι συχνά εύκολο να συμπεριφερθείς σε ένα άρρωστο άτομο σαν να ήταν παιδί. Είναι στη φύση μας να φροντίζουμε και να περιποιούμαστε κάποιον που είναι άρρωστος. Όταν το κάνουμε όμως αυτό, κάτι που ήταν κάποτε μέρος μιας σχέσης μεταξύ ενηλίκων, γίνεται μια σχέση ενήλικα-παιδιού. Αν συμπεριφερθείς σε έναν ετοιμοθάνατο ενήλικα, όπως θα έκανες σ’ ένα παιδί, είναι πιθανό να σου  γυρίσει μπούμερανγκ και ν’ αυξήσει το θυμό που το άτομο αυτό, αισθάνεται ήδη. Μπορεί να έχεις κάνει αυτό το λάθος, χωρίς καν να το έχεις συνειδητοποιήσει και είναι πιθανόν να δεις την οργή του, να έχει σαν στόχο, εσένα. Είναι αρκετά απογοητευτικό και ταπεινωτικό το να χάσει κάποιος/κάποια την ανεξαρτησία του/της και την ιδιωτική του/της ζωή χωρίς να τον/την αντιμετωπίζουν οι άλλοι σαν παιδί. Εκείνος που πεθαίνει συνήθως θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο του εαυτού του, της ζωής του, και των αποφάσεων του για όσο το δυνατόν περισσότερο. Ενδυναμώνοντας τον, ώστε να πάρει τις δικές του αποφάσεις, να εκφράσει τα συναισθήματά του, και να παραμείνει όσο γίνεται περισσότερο ανεξάρτητος, είναι ένας σημαντικός τρόπος για ν’ αποβάλει τον περισσότερο από τον θυμό του.

Μην τα παίρνεις προσωπικά
Οι θυμωμένοι άνθρωποι συνήθως αναζητούν κάποιον να κατηγορήσουν. Όταν ο θυμός απευθύνεται σε ‘σένα, είναι δύσκολο να μην το πάρεις προσωπικά και να μην αναρωτηθείς, “Τι έκανα λάθος;” Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι το άτομο που πεθαίνει, δεν είναι θυμωμένο μαζί σου, αλλά με την ασθένεια και την κατάσταση του γενικότερα. Αν και ο θυμός του κατευθύνεται σ’ εσένα, δεν είναι από δικό σου λάθος.

Δες το από την δική του οπτική γωνία
Αν και είναι αδύνατο να ξέρεις πως ακριβώς αισθάνεται κάποιος άλλος, προσπάθησε να δεις τα πράγματα από τη δική του μεριά, κάτι που μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις γιατί ενεργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Σκέψου τη ζωή του – τα παιδιά του, τους ανθρώπους που αγαπά, τις δραστηριότητες που απολαμβάνει, τη δουλειά που έκανε, τα όνειρα που έχει για το μέλλον – και φαντάσου πώς το γεγονός ότι πεθαίνει θα επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής του. Βλέποντας το αυτό από την δική του οπτική γωνία, δεν πρέπει να εκπλήσσεσαι που είναι θυμωμένος! Θα χάσει τους πάντες και τα πάντα, οτιδήποτε σήμαινε το οτιδήποτε για εκείνον/εκείνη.

Στρέψε τον θυμό προς την ασθένεια
Το να κατανοήσεις από που προέρχεται ο θυμός του ετοιμοθάνατου αγαπημένου σου προσώπου, θα σε βοηθήσει να συνειδητοποιήσεις ότι ο θυμός του είναι δικαιολογημένος. Το να στρέψεις αυτό τον θυμό προς την ασθένεια του, μπορεί να βοηθήσει το άτομο που πεθαίνει ν’ αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του. Ίσως να ήταν χρήσιμο να είσαι κι εσύ θυμωμένος/η με την ασθένειά του.

Κατανοώντας τον θυμό ως κάτι φυσιολογικό
Ένα άτομο που πεθαίνει μπορεί να αισθάνεται αμηχανία, ντροπή ή σοκ μετά από ένα συναισθηματικό ξέσπασμα. Μπορεί να πει κάτι σαν, “Δεν μπορώ να πιστέψω ότι μόλις το είπα/έκανα αυτό. Δεν το έχω κάνει ποτέ!” Για να πούμε την αλήθεια μπορεί και εσύ να σκέφτεσαι το ίδιο πράγμα. Έχοντας συνειδητοποιήσει και αποδεχτεί ότι ο θυμός είναι κάτι φυσιολογικό, μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο που πεθαίνει να ξεπεράσει το  στάδιο του θυμού της διαδικασίας του θανάτου. Το να μιλήσεις μαζί με το άτομο που πεθαίνει για την δίκαιη οργή που νιώθει και για τα συναισθήματα απώλειας που βιώνετε και οι δυο, μπορεί να είναι κάτι ανακουφιστικό που θα μειώσει έστω και λίγο το πόσο υποφέρετε.

Συγγραφέας: Angela Morrow, RN
Πηγή: http://dying.about.com/