Ανύπαντρη μητέρα από επιλογή

Η επιθυμία για μία γυναίκα να γίνει μητέρα είναι εύλογη και συνήθως καλωσορίζει μία προσωπική εξέλιξη, ψυχική και οικογενειακή. Από τη θέση της κόρης που η ίδια έχει υπάρξει επιθυμεί να μπει στη θέση της μητέρας και να φέρει στον κόσμο τα δικά της παιδιά. Οι αλλαγές είναι μεγάλες για τη γυναίκα που γίνεται μητέρα σε όλα τα επίπεδα: σωματικές, ψυχικές, οικογενειακές, κοινωνικές, εργασιακές. Βιώνει τις αλλαγές και μετακινείται σιγά σιγά στη μητρότητα, μία θέση που στηρίζει και διατυπώνει τη συνέχεια της ζωής.

Η απόφαση για μία γυναίκα να φέρει στον κόσμο και να μεγαλώσει μόνη της ένα παιδί είναι μεγάλη και απαιτεί πολλή σκέψη και σύνεση. Οι οικογένειες που έχουν και τους δύο γονείς ομολογούν τις μεγάλες αλλαγές στη ζωή τους και αναφέρουν τις δυσκολίες και τις προκλήσεις του να μεγαλώνει κανείς παιδιά. Πόσο μάλλον αν από την αρχή αυτή η συνθήκη δεν υπάρχει από επιλογή. Εδώ δεν μιλάμε για μία περίπτωση τυχαίας εγκυμοσύνης όπου η μητέρα αποφασίζει να κρατήσει το παιδί  ανεξάρτητα από τις επιλογές του πατέρα αλλά για την συνειδητή της επιθυμία να μεγαλώνει το παιδί της χωρίς τον πατέρα του. Αυτή η εκδοχή έχει κάποια βασικά στοιχεία που χρήζουν προσοχής.

Αρκεί η επιθυμία της μητέρας για να έρθει στον κόσμο ένα παιδί; Τι μπορεί να σημαίνει για εκείνη και τι για το παιδί;

Δύσκολες ερωτήσεις για μία εξίσου δύσκολη απόφαση. Και αυτό δεν αφορά μόνο στις πρακτικές δυσκολίες της οικογενειακής ζωής αλλά κυρίως στη ψυχική διάσταση μιας τέτοιας επιλογής. Βιολογικά φαίνεται ότι πολλά μπορούν να γίνουν, ειδικά με την εξέλιξη της επιστήμης. Ψυχικά όμως τα πράγματα δεν έχουν την ίδια λογική. Αυτό που χρειάζεται να μετρήσει κανείς είναι για ποιους λόγους μία γυναίκα να μην θέλει, να μην νιώθει ότι χρειάζεται, να μην επιτρέπει εντέλει την ύπαρξη του πατέρα. Η δεικτική έλλειψη της πατρικής λειτουργίας είναι και ο λόγος που γίνεται ζήτημα εξέχουσας σημασίας σε τέτοιες επιλογές τεκνοποίησης. Δίνω τέτοια βαρύτητα σε αυτή την πλευρά αυτής της επιλογής καθώς η απουσία του πατέρα εξ’αρχής μπορεί να έχει καθοριστικό ρόλο στη ζωή του παιδιού αλλά και της μητέρας που καλείται να αναθρέψει και να μεγαλώσει το παιδί της.

Σε περιπτώσεις φυσικής απουσίας του πατέρα από διαζύγιο ή θάνατο, η συμβολική λειτουργία του (πχ όταν «μιλιέται» μέσα στην οικογένεια, τι του συνέβη, πώς είναι ή πως ήταν) και η αναφορά σε αυτή ακόμα και ελλιπής και δύσκολη να είναι υπάρχει για το παιδί και μπορεί να το «κρατήσει» ψυχικά και συμβολικά. Στην περίπτωση όμως, για παράδειγμα σύλληψης από τράπεζα σπέρματος, ο πατέρας είναι αγνώστων στοιχείων, χωρίς «όνομα», ούτε πραγματικό ούτε συμβολικό. Εκεί ο κίνδυνος που ελλοχεύει αφορά και τη μητέρα και το παιδί. Στη μεν μητέρα φαντασιωτικά να μπερδευτεί ότι έκανε ένα παιδί μόνη της, με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό σε επίπεδο παντοδυναμίας, στο δε παιδί ότι η μαμά του τα μπορεί «όλα» και δεν της λείπει κάτι. Τέτοιες υποθέσεις μπορεί να έχουν σημαντικές ψυχικές επιπτώσεις για τη μητέρα αλλά κυρίως για το παιδί.

Τι λοιπόν θα ήταν καλό να σκεφτεί μία γυναίκα που έχει μία τέτοια επιθυμία;
Αρχικά, μία βαθιά διερεύνηση της σχέσης και επαφής που έχει αυτή η γυναίκα με τον δικό της πατέρα ίσως μπορεί να φωτίσει κάτι από αυτήν την επιλογή. Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι οι δικές μας ασυνείδητες αλλά και συνειδητές εντυπώσεις και παραστάσεις του γονεϊκού ρόλου που επιθυμούμε να μπούμε έχουν εμποτιστεί και διαμορφωθεί από την βιωμένη εμπειρία των δικών μας γονιών όταν εκείνοι μας μεγάλωναν. Στη συνέχεια οφείλει κανείς παρά την όποια δυσαρέσκεια ή κακή προσωπική εμπειρία να γνωρίζει πως η πατρική λειτουργία είναι εξίσου σημαντική με τη μητρική, καθεμία επενεργεί διαφορετικά στο παιδί και του δίνει τα ψυχικά και δομικά εφόδια να αναπτυχθεί και να μεγαλώσει. Όσο η εν λόγω μητέρα αναγνωρίζει την έλλειψη της και τους περιορισμούς της, τόσο περισσότερο είναι ψυχικά απαρτιωμένη και κοινωνικά ενταγμένη οδηγώντας σε ανάλογη ψυχική απαρτίωση και κοινωνική ένταξη το παιδί της. Σε κάθε περίπτωση η έμφαση δίνεται στη μητέρα να μην είναι μόνη και αποκλεισμένη, ψυχικά, κοινωνικά και ανθρώπινα.

Συνοψίζοντας, η πραγματική παρουσία και των δύο γονιών είναι πολύ σημαντική για το μεγάλωμα ενός παιδιού, αλλά η συμβολική τους λειτουργία φαίνεται να είναι σημαντικότερη και καθοριστική για τη ψυχική ζωή του. Μπορούμε να πούμε πως αυτό που έχει σημασία είναι το πώς εισάγεται η συμβολική λειτουργία του πατέρα από την μητέρα μέσα από τα λόγια και τις σκέψεις της, τις επιθυμίες και φαντασιώσεις της και τον τρόπο με τον οποίο η ίδια αντιλαμβάνεται το ρόλο του πατέρα. Δηλαδή και το αν και το πώς μιλιέται μέσα στην οικογένεια η παρουσία ή η απουσία του πατέρα και των συνθηκών που τον αφορούν. Αυτό αναφέρεται και αφορά σε όλες τις οικογένειες, μονογονεϊκές και μη, με τον πατέρα παρόντα και ενεργό ή όχι, ή απόντα.

Έτσι, όταν θα έρθει η στιγμή το παιδί να μάθει την αλήθεια για την καταγωγή του, η μητέρα του να έχει εκείνα τα λόγια και εκείνες τις εξηγήσεις (που η ίδια θα έχει δώσει και στον εαυτό της), να μπορέσει να του μιλήσει ανοιχτά και αληθινά και να το στηρίξει στις απορίες και στις αναζητήσεις του.

Νεφέλη Ταμπάκη
Ψυχοθεραπεία-Ψυχανάλυση
Ξενίας 5, Αθήνα
Tηλέφωνο: 2106443708
Email: nefelitabaki@gmail.com
Web: http://nefelitabaki.gr

Η κυρία Νεφέλη Ταμπάκη, συμμετέχει στο ειδικό πρόγραμμα “Πρώτη Επίσκεψη δωρεάν” που σου χαρίζει τη πρώτη συνάντηση μαζί της, εντελώς δωρεάν. Περισσότερες πληροφορίες μπορείς να δείς εδώ.