Επιδόματα και δικαιώματα Ελλήνων μονογονέων

Με το Νόμο 1329/83 για την αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου, η άγαμη μητέρα εξομοιώνεται νομικά ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις με την έγγαμη μητέρα. Με τον ίδιο νόμο καταργείται κάθε δυσμενής διάκριση σε βάρος των παιδιών που γεννιούνται από γάμο. Η παλιά αρνητικά φορτισμένη ορολογία («γνήσια», «εξώγαμα τέκνα») καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε με την περισσότερο ουδέτερη («τέκνα γεννημένα σε γάμο», «τέκνα γεννημένα χωρίς γάμο των γονέων τους»). Για την εκούσια αναγνώριση ενός παιδιού γεννημένου χωρίς γάμο των γονέων απαιτείται και η σύμπραξη της μητέρας του. Η καινοτομία της συναίνεσης της μητέρας επιβάλλεται στο πλαίσιο της ισότητας των δύο φύλων. Σε περίπτωση εκούσιας ή δικαστικής αναγνώρισης το παιδί αποκτά, ως προς όλα, θέση τέκνου γεννημένου από γάμο απέναντι και στους δύο γονείς τους και τους συγγενείς τους (πλήρες κληρονομικό δικαίωμα, αξίωση διατροφής κλπ).

Με την παρ. 6 του άρθρου 29 του Ν. 3838/2010 (ΦΕΚ 49/Α/24.3.2010) προσδιορίζεται επακριβώς η ιδιότητα του γονέα και του τέκνου μονογονεϊκής οικογένειας, η οποία αποτελεί βαθμολογούμενο κριτήριο στις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου (ΣΟΧ) και συμβάσεων μίσθωσης έργου (ΣΜΕ), ως εξής:
«i. Γονέας μονογονεϊκής οικογένειας νοείται ο γονέας εκείνος ο οποίος, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης πρόσληψης, ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ’ αποκλειστικότητα ή μετά από σχετική ανάθεση τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από τον γονέα και μετά την ενηλικίωση των τέκνων και μέχρι τη συμπλήρωση του 25ου έτους της ηλικίας τους.
ii. Τέκνα μονογονεϊκής οικογένειας είναι εκείνα τα οποία μέχρι την ενηλικίωσή τους είχαν τον ένα μόνο γονέα τους. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται και τα τέκνα τα οποία στερήθηκαν και τους δύο γονείς πριν την ενηλικίωσή τους. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από το τέκνο μέχρι και τη συμπλήρωση του 30ού έτους της ηλικίας του.»
Ενόψει της ανωτέρω ρύθμισης το ΑΣΕΠ προχώρησε στην ανανέωση των παραρτημάτων που χρησιμοποιούνται από φορείς και υποψηφίους κατά τις διαδικασίες ΣΟΧ και ΣΜΕ και βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα του. Στα σχετικά σημεία των ανανεωμένων παραρτημάτων έχει ενσωματωθεί ο νομοθετικά κατοχυρωμένος ορισμός και έχουν προσαρμοστεί αναλόγως τα δικαιολογητικά που απαιτούνται ανά περίπτωση για την απόδειξη της ιδιότητας του γονέα ή του τέκνου μονογονεϊκής οικογένειας.

Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Κ.Φ.Ε., προστάτης μονογονεϊκής οικογένειας θεωρείται αυτός που ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ’ αποκλειστικότητα τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων, αποκλειστικά στις ακόλουθες περιπτώσεις: χηρεία, ελεύθερη συμβίωση χωρίς σύμφωνο συμβίωσης, τέκνο γεννημένο εκτός γάμου, υιοθεσία τέκνου από ένα μόνο γονέα. Η ιδιότητα του ενηλίκου τέκνου που συνοικεί με τον υπάλληλο και έχει φορολογητέο και απαλλασσόμενο εισόδημα που δεν υπερβαίνει το ποσό των δύο χιλιάδων εννιακοσίων (2.900) ευρώ ή το ποσό των έξι χιλιάδων (6000) ευρώ αν αυτά παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και πάνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή ψυχική πάθηση (άρθρο 7 του ν.2238/1994) διαπιστώνεται είτε με το Εκκαθαριστικό Σημείωμα της ΔΟΥ είτε με θεωρημένο αντίγραφο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του προηγούμενου έτους, Οι ως άνω προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν κατά την ημερομηνία ισχύος του ν.4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α ).

Αναγνωρίζεται ως πολύτεκνος ο μονογονέας με τρία παιδιά, ο οποίος έχει τη γονική μέριμνα και επιμέλειά τους και είναι ο μόνος υπόχρεος για τη διατροφή τους, εφόσον τα παιδιά είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό τρίτο (23ο) έτος της ηλικίας τους ή σπουδάζουν ή εκπληρώνουν τις στρατιωτικές υποχρεώσεις και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο (25ο) έτος της ηλικίας τους (άρθρο 6, παρ. 2, του ν. 3454/06, ΦΕΚ Α’ 75/7-4-2006). Στα τέκνα αυτά συνυπολογίζονται και όσα έχουν οποιαδήποτε αναπηρία σε ποσοστό εξήντα επτά (67%) και άνω, ισοβίως, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Γονική άδεια και ωράριο μονογονέων υπαλλήλων ιδιωτικού τομέα

• Στην άγαμη μητέρα και στους μονογονείς γενικά, εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, χορηγείται γονική άδεια χωρίς αποδοχές  για την ανατροφή του παιδιού, διάρκειας έως 7 μήνες  μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των τρεισήμισι (3,5) ετών (άρθρο 5 του ν. 1483/84,ΦΕΚ Α’ 153/8-10-1984, όπως συμπληρώθηκε και επεκτάθηκε  με το άρθρο 25 του ν. 2639/98, ΦΕΚ Α’ 205/2-9-1998). Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούται και ο εργαζόμενος ο οποίος υιοθετεί ή αναδέχεται τέκνο ηλικίας έως έξι (6) ετών. Η άδεια χορηγείται μετά την περαίωση της διαδικασίας υιοθεσίας ή αναδοχής, ενώ τμήμα αυτής μπορεί να χορηγείται, με αίτηση του εργαζόμενου και στο προ της ολοκλήρωσης των ως άνω διαδικασιών διάστημα. Το ανωτέρω δικαίωμα ισχύει μέχρι τα οκτώ (8) έτη του παιδιού, σε περίπτωση που η διαδικασία υιοθεσίας ή αναδοχής δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ηλικία των έξι (6) ετών αυτού. ( άρθρο. 8 του Ν. 4075/2012).
• Σύμφωνα με την Εθνική Σύμβαση Εργασίας 2002-2003 ο/η εργαζόμενος/η άγαμος /η χήρος/α μονογονέας στον ιδιωτικό τομέα δικαιούται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργάσιμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οχτώ (8) εργάσιμων ημερών. Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας παιδιών ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη, σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας.  [highlight](*Η διάταξη αυτή, κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ.1 του Συντάγματος της Ελλάδας [αρχή της ισότητας] δεν προβλέπει τίποτα για τους διαζευγμένους).[/highlight]

Γονική άδεια και ωράριο μονογονέων υπαλλήλων δημοσίου τομέα
Σύμφωνα με το Νέο Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα (άρθρο 53, Ν. 3528/07, ΦΕΚ Α’ 26/9-2-07), για το γονέα δημόσιο υπάλληλο που είναι άγαμος ή χήρος ή διαζευγμένος ή έχει αναπηρία 67% και άνω, το κατά μία ώρα μειωμένο ωράριο ή η συνεχόμενη άδεια ανατροφής τέκνου προσαυξάνονται κατά έξι (6) μήνες ή ένα (1) μήνα αντίστοιχα. Επίσης, με το ίδιο άρθρο, σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης τέκνου χωρίς γάμο των γονέων του, τις διευκολύνσεις για την ανατροφή τέκνου τις δικαιούται ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια.

Επίδομα γάμου
Σύμφωνα με το άρθρο 20 του  Ν. 1849/1989 (ΦΕΚ Α’ 113/8-5-1989), του προβλεπόμενου από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. επιδόματος γάμου δικαιούχοι είναι και οι άγαμοι γονείς, καθώς και ο ευρισκόμενοι σε κατάσταση  χηρείας και οι διαζευγμένοι. Επίδομα γάμου παρέχεται στους αρχηγούς ΜΓΟ στον ιδιωτικό τομέα (άρθρο 20 του ν. 1849/89, ΦΕΚ Α’ 113/8-5-1989) αλλά και στους αρχηγούς ΜΓΟ στο δημόσιο τομέα, εφόσον στους τελευταίους, έχει ανατεθεί η επιμέλεια του παιδιού (άρθρο 11 του ν. 3205/03, ΦΕΚ 297Α/23-12-2003).

Διαγωνισμοί του δημοσίου
Με το Νόμο 2190/94 αν μεταξύ των επιτυχόντων σε διαγωνισμό για την πλήρωση θέσεων στο δημόσιο είναι υποψήφιες άγαμες μητέρες προστίθεται στο συνολικό βαθμό που έλαβαν 5% για κάθε παιδί.

Μοριοδότηση
Δυνατότητα μοριοδότησης στα παιδιά των μονογονεϊκών οικογενειών. Κάθε τέκνο μονογονεϊκής οικογένειας θα λαμβάνει 50 μονάδες, σύμφωνα με τις αλλαγές στο νέο νομοσχέδιο για την πρόσληψη μέσω του Α.Σ.Ε.Π [highlight](δυστυχώς και από αυτό τον νόμο,  εξαιρούνται τα παιδιά των διαζευγμένων….).[/highlight]

Διαθεσιμότητα στο δημόσιο
Σύμφωνα με εγκύκλιο του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, από τη διαθεσιμότητα εξαιρούνται:

• Οι υπάλληλοι με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% και πολύτεκνοι
• Όσοι φροντίζουν εξαρτώμενα μέλη στην οικογένειά τους με αναπηρία άνω του 67%
• Οι μονογονεϊκές οικογένειες
• Όσοι έχουν οριστεί δικαστικοί συμπαραστάτες και έχουν χαμηλό εισόδημα
• Εξαιρείται ο ένας σύζυγος στην περίπτωση που και οι δύο είναι δημόσιοι υπάλληλοι.

Μεταθέσεις μονογονέων-υπαλλήλων του δημοσίου
Σύμφωνα με το άρθρο 67 του Ν 3528/2007 (κώδικας δημοσίων υπαλλήλων)

• Μετάθεση επιτρέπεται μετά από αίτηση του υπαλλήλου ή αυτεπαγγέλτως από την υπηρεσία, μόνο όταν υπάρχει κενή θέση.
• Οι μεταθέσεις μετά από αίτηση του υπαλλήλου προηγούνται των μεταθέσεων χωρίς αίτηση. Οι μεταθέσεις, μετά από αίτηση, υπαλλήλων που πάσχουν από δυσίατα νοσήματα, προηγούνται των λοιπών κατηγοριών μεταθέσεων μετά από αίτηση.
• Μετάθεση πολυτέκνων και τέκνων πολυτέκνων δεν είναι δυνατή χωρίς αίτηση τους.
• Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου ισχύει και για υπαλλήλους που είναι γονείς τριών τέκνων ή για ένα τέκνο οικογένειας με τρία παιδιά, τα οποία ένα ή περισσότερα είναι υπάλληλοι. Αν στην τελευταία περίπτωση και οι γονείς είναι υπάλληλοι, η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου εφαρμόζεται μόνο για τους γονείς ή μόνο για ένα τέκνο αυτών.
• Για τη διενέργεια μεταθέσεων λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια του συνολικού χρόνου υπηρεσίας του υπαλλήλου, του χρόνου υπηρεσίας κατά περιοχή, της οικογενειακής του κατάστασης, της ηλικίας, της συνυπηρέτησης και της εντοπιότητας, αξιολογούμενα με συντελεστές βαρύτητας (μόρια). Η οικογενειακή κατάσταση αξιολογείται με συντελεστή τρία (3) για τον σύζυγο, τρία (3) για το πρώτο και πέντε (5) για κάθε επόμενο ανήλικο τέκνο ή τέκνο που σπουδάζει σε σχολή ανώτατης εκπαίδευσης, εφόσον δεν έχει συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας του. Στους άγαμους, διαζευγμένους, χήρους και εν διαστάσει γονείς τέκνων από τα αναφερόμενα στο προηγούμενο εδάφιο, για τα οποία τους έχει αποδεδειγμένα ανατεθεί η επιμέλεια, οι συντελεστές βαρύτητας προσαυξάνονται κατά ένα (1) για κάθε τέκνο. Η ηλικία των ετών 40, 41-50 και 51-60 αξιολογείται με τους συντελεστές ένα (1), δύο (2) και τρία (3), αντίστοιχα. Δες περισσότερες πληροφορίες, εδώ.

Συνταξιοδοτικό δικαίωμα πολύτεκνου μονογονέα
Οι γυναίκες, έπειτα, οι οποίες έχουν τρία (3) τουλάχιστον παιδιά και οι άνδρες, με την επιπρόσθετη προϋπόθεση για αυτούς, να είναι χήροι ή διαζευγμένοι και  να έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών με δικαστική απόφαση, εφόσον είναι  ασφαλισμένες-οι στα Ταμεία Συντάξεως του προσωπικού των τραπεζών, το Τ.Α.Π. – Ο.Τ.Ε., το Τ.Σ.Π. – Η.Σ.Α.Π., τον Ο.Α.Π. – Δ.Ε.Η., το Τ.Σ.Ε.Α.Π.Γ.Σ.Ο. και το Τ.Α.Π. – « Η ΕΘΝΙΚΗ » (υπαγόμενες-οι στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα ασφάλισης, για πρώτη φορά πριν την 01.01.1993), θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, με τη συμπλήρωση είκοσι (20) ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας τόσο των ιδίων όσο και των παιδιών τους. (Ν. 1902/90 άρθρο 10, παρ. 8, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 9, παρ. 1, του ν. 1976/91, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 48, παρ. 3, του ν. 2084/92).

• Δικαιούνται εισοδηματική ενίσχυση οι οικογένειες Ελλήνων υπηκόων και υπηκόων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων και των μονογονεϊκών, των οποίων τα μέλη κατοικούν σε ορεινές ή μειονεκτικές περιοχές (Ν. 3016/2002, άρθρο 27, παρ.2).
• Ισχύουν αυξημένα όρια κάλυψης στεγαστικών αναγκών για το διαζευγμένο, χήρο ή άγαμο γονέα που έχει την επιμέλεια ανηλίκων τέκνων. Οι παραπάνω δικαιούχοι τυγχάνουν της εκάστοτε ισχύουσας προσαυξημένης απαλλαγής του εγγάμου.
• Κατά την απόκτηση περιουσίας μετά από γονική παροχή, στην περίπτωση που ο ένας από τους γονείς έχει αποβιώσει, η αξία της περιουσίας που υπόκειται στο μισό του φόρου δωρεάς ανέρχεται στις 130.000 ευρώ. Στην περίπτωση δηλαδή των μονογονεϊκών οικογενειών τα τέκνα υπόκεινται σε μειωμένη φορολογία (Ν. 3427/05).
• Στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, οι μονογονείς αποτελούν ειδική κατηγορία δανειοληπτών με ευνοϊκότερο επιτόκιο δανεισμού οι εργαζόμενοι που είναι ανάπηροι, πολύτεκνοι και προστάτες τέκνων που πάσχουν από αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω.

Επίδομα απροστάτευτου τέκνου 44 ευρώ/μήνα
Οι Διευθύνσεις Πρόνοιας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων που πλέον έχουν αντικατασταθεί από τις αντίστοιχες του δήμου κατόπιν μεταβίβασης αρμοδιοτήτων μεταξύ περιφερειών και δήμων καταβάλλουν μηνιαίο επίδομα 44 ευρώ σε παιδιά που στερούνται της πατρικής προστασίας για οποιοδήποτε λόγο μέχρι συμπληρώσεως του 16ου έτους της ηλικίας τους, με την προϋπόθεση ότι το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει (για διμελή οικογένεια) τα 235 ευρώ (προσαυξανόμενο κατά 20 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος, αφαιρουμένου του ποσού που τυχόν καταβάλλεται για ενοίκιο). Η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου στην οποία θα πρέπει να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι για το συγκεκριμένο επίδομα παιδιών που στερούνται της πατρικής περιουσίας πολίτες είναι το τμήμα επιδοματικής πολιτικής και κοινωνικής ασφάλισης του εκάστοτε Δήμου.
Αναλυτικές πληροφορίες για το επίδομα απροστάτευτου τέκνου μπορείς να δείς εδώ.

Ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων 40 ευρώ/μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο από τον Ο.Γ.Α.

Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων καθορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτωμένων τέκνων σε σαράντα (40) ευρώ ανά μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.» και επιπροσθέτως θεσπίζεται ειδικά για τα εξαρτώμενα τέκνα από το τρίτο τέκνο και πάνω, ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων το οποίο ορίζεται σε πεντακόσια (500) ευρώ κατ’ έτος για κάθε τέκνο, εφόσον το οικογενειακό εισόδημα είναι μέχρι σαράντα πέντε χιλιάδες (45 000) ευρώ. Το ως άνω όριο οικογενειακού εισοδήματος προσαυξάνεται κατά τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ για τις τετράτεκνες οικογένειες και κατά τέσσερις χιλιάδες (4.000) ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο για τις οικογένειες με περισσότερα των τεσσάρων τέκνα.

To μόνο, το οποίο προβλέπει ο μνημονιακός νόμος και η εφαρμοστική αυτού ΚΥΑ στην περίπτωση των μονογονεϊκών οικογενειών, είναι το ότι στην περίπτωση του ενός εναπομείναντος να μεγαλώνει και διατρέφει το τέκνο γονέα, λήπτης των υπαρχόντων πλέον  επιδομάτων (ήτοι του ενιαίου επιδόματος στήριξης τέκνων και του ειδικού επιδόματος τριτέκνων και πολυτέκνων) ορίζεται αυτός ο μοναδικός γονέας.

Για την ακρίβεια προβλέπεται από το νόμο και την διευκρινιστική ΚΥΑ Αριθμ. Δ27/οικ. 15239/645 (ΦΕΚ Β΄ 1227/21-5-2013) με θέμα την Τροποποίηση της παλαιότερης Κοινής Υπουργικής Απόφασης με θέμα «Καθορισμός της διαδικασίας χορήγησης και καταβολής του ενιαίου επιδόματος στήριξης τέκνων και του ειδικού επιδόματος σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες» ότι:

«Σε περίπτωση θανάτου, αφάνειας, δικαστικής συμπαράστασης, καταδίκης με τελεσίδικη δικαστική απόφαση για κακούργημα ή εκ προθέσεως τελούμενο πλημμέλημα κατά της ζωής, της υγείας, της προσωπικής ή γενετήσιας ελευθερίας, σε βάρος του τέκνου του ή του άλλου γονέα ή υπαίτιας εγκατάλειψης των τέκνων και οριστικής διακοπής της συγκατοίκησης με αυτά του δικαιούχου ή δικαστικής απόφασης ανάθεσης της επιτροπείας σε φυσικό πρόσωπο, τα επιδόματα καταβάλλονται σε αυτόν που έχει την κύρια ή αποκλειστική ευθύνη διατροφής των τέκνων, κατόπιν υποβολής Αίτησης / Υπεύθυνης Δήλωσης Α21.

Πιο αναλυτικά:

• Tο ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων καταβάλλεται για τέκνα προερχόμενα από γάμο, φυσικά, θετά ή αναγνωρισθέντα, εφόσον είναι άγαμα και δεν υπερβαίνουν το 18ο έτος της ηλικίας του ή το 19ο έτος εφόσον φοιτούν στη μέση εκπαίδευση. Ειδικά, για τα τέκνα που φοιτούν στην ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση, καθώς και σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), το επίδομα καταβάλλεται μόνο κατά το χρόνο φοίτησής τους που προβλέπεται από τον οργανισμό της κάθε σχολής και σε καμία περίπτωση πέρα από τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους. Επιπλέον, ως εξαρτώμενα τέκνα για θεμελίωση του δικαιώματος λήψης του επιδόματος, λαμβάνονται υπόψη τα τέκνα με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και το απορφανισθέν τέκνο ή τα απορφανισθέντα τέκνα που αποτελούν ιδία οικογένεια και επήλθε θάνατος και των δύο γονέων.
• Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων καταβάλλεται λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, την κλίμακα ισοδυναμίας, το ισοδύναμο εισόδημα και την εισοδηματική κατηγορία. Ως κλίμακα ισοδυναμίας ορίζεται το σταθμισμένο άθροισμα των μελών της οικογένειας. Ο πρώτος γονέας έχει στάθμιση 1, ο δεύτερος γονέας έχει στάθμιση 1/3 και κάθε εξαρτώμενο τέκνο έχει στάθμιση 1/6. Ως ισοδύναμο εισόδημα ορίζεται το καθαρό, ετήσιο, οικογενειακό εισόδημα (φορολογητέο εισόδημα) διαιρεμένο με την κλίμακα ισοδυναμίας. Οι οικογένειες που δικαιούνται το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων διαιρούνται αναλόγως του ισοδυνάμου εισοδήματος σε τέσσερις εισοδηματικές κατηγορίες, ως εξής:
  (Α) έως έξι χιλιάδες (6.000) ευρώ που λαμβάνουν το πλήρες επίδομα
  (Β) από έξι χιλιάδες και ένα (6.001) ευρώ έως δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ που λαμβάνουν τα 2/3 του επιδόματος
  (Γ) από δώδεκα χιλιάδες και ένα (12.001) ευρώ έως δεκαοκτώ χιλιάδες (18.000) ευρώ που λαμβάνουν το 1/3 του επιδόματος.

• Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων καθορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων σε σαράντα (40) ευρώ ανά μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. (όπως αντικαταστάθηκε με το ν. που ψηφίσθηκε στις 11/1/2013). Για τον υπολογισμό της εισοδηματικής κατηγορίας λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα που αναφέρεται στο εκκαθαριστικό του τρέχοντος οικονομικού έτους.(Πατρατήρηση: Με την υποπαράγρ β της παραγ. 8 του άρθρ. 38  του ν/σ που ψηφίσθηκε στις 9/4/2013 :Το πέμπτο και έκτο εδάφιο της περίπτωσης 2  της υποπαραγράφου ΙΑ.2  του ν.4093/2012 (Α ́222)  αντικαθίστανται ως εξής :«Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων καθορίζεται ανάλογα με τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων σε σαράντα (40) ευρώ ανά μήνα για κάθε εξαρτώμενο τέκνο.»). 
• Σε περίπτωση θανάτου του δικαιούχου ή υπαίτιας εγκατάλειψης των τέκνων του και οριστικής διακοπής της συγκατοίκησης ή διαζυγίου, το επίδομα καταβάλλεται σε όποιον έχει την κύρια ή αποκλειστική ευθύνη διατροφής των τέκνων. Το επίδομα καταβάλλεται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και στον πατέρα, ο οποίος έχει ένα ή περισσότερα ζώντα τέκνα από διαφορετικούς γάμους, καθώς και τα νομίμως αναγνωρισθέντα ή υιοθετηθέντα από τον ίδιο, εφόσον όμως έχει την αποκλειστική ευθύνη διατροφής τους και η μητέρα δεν επιδοτείται για τα παιδιά της αυτά.
• Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων χορηγείται κατόπιν αίτησης και καταβάλλεται από την 1η του επόμενου μήνα υποβολής της. Για τη διακοπή του επιδόματος, λόγω συμπλήρωσης των οριζομένων στην παράγραφο 3, κατά περίπτωση, ορίων, ως ημέρα γέννησης των τέκνων θεωρείται η 31η Δεκεμβρίου τους έτους γέννησής τους και, προκειμένου περί φοιτητών ή σπουδαστών, η λήξη του ακαδημαϊκού ή σπουδαστικού έτους.
• Το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων χορηγείται στις ακόλουθες κατηγορίες προσώπων εφόσον έχουν μόνιμη και συνεχή δεκαετή διαμονή στην Ελλάδα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ευρίσκονται στην Ελλάδα:
  α) Έλληνες πολίτες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα
  β) ομογενείς αλλοδαπούς που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα και διαθέτουν δελτίο ομογενούς
  γ) πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα
  δ) πολίτες των χωρών που ανήκουν στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν) και Ελβετούς πολίτες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα
  ε) αναγνωρισμένους πρόσφυγες που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα, των οποίων το καθεστώς παραμονής στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων (ν.δ. 3989/1959, Α΄201), όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο της Νέας Υόρκης του 1967 για το Καθεστώς των Προσφύγων (α.ν. 389/1968, Α΄125),
  στ) ανιθαγενείς, των οποίων το καθεστώς παραμονής στην Ελλάδα διέπεται από τις διατάξεις της Σύμβασης του 1954 για το Καθεστώς των Ανιθαγενών (ν. 139/1975, Α΄ 176)
  ζ) δικαιούχους του ανθρωπιστικού καθεστώτος
  η) πολίτες άλλων κρατών που διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα και είναι γονείς τέκνων ελληνικής υπηκοότητας.
• Το επίδομα της παρούσας υποπαραγράφου δεν προσμετράται στο καθαρό, ετήσιο, οικογενειακό εισόδημα και απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου.
• Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ρυθμίζονται τα θέματα διαδικασίας χορήγησης και καταβολής του επιδόματος και ο φορέας καταβολής του. Με όμοιες αποφάσεις δύναται να επανακαθοριστεί η εντεταλμένη αρχή καταβολής και να αναπροσαρμοστεί το ύψος των επιδομάτων της παρούσας διάταξης.
• Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ρυθμίζεται και κάθε θέμα σχετικό με την εφαρμογή της παρούσας υποπαραγράφου.
• Οι σχετικές πιστώσεις εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.
• Το εισοδηματικό κριτήριο της παραγράφου 22 του άρθρου 27 του ν. 4052/2012 αναφέρεται στο καθαρό, ετήσιο, οικογενειακό εισόδημα (φορολογητέο εισόδημα) του έτους 2011, όπως αυτό δηλώθηκε στη φορολογική δήλωση των δικαιούχων. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται υποχρεωτικά για τις καταβολές του τελευταίου διμήνου του 2012. Τυχόν καταβολές που έγιναν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου σε υπερβαίνοντες τα όρια της παραγράφου 22 του άρθρου 27 του ν. 4052/2012 δεν αναζητούνται.

Πολυτεκνικό επίδομα από τον Ο.Γ.Α. 500 ευρώ κατ’ έτος για κάθε τέκνο
Το επίμαχο πολυτεκνικό επίδομα χορηγείται , στη μητέρα χωρίς σύζυγο (άγαμη, χήρα, διαζευγμένη) εφόσον έχει την επιμέλεια τριών (3) τουλάχιστον άγαμων παιδιών ηλικίας μέχρι 23 ετών και είναι η μόνη υπόχρεος για τη διατροφή τους (το επίδομα χορηγείται από τον ΟΓΑ βάσει των ν. 1892/90 – άρθρο 63, ν. 2459/97 – άρθρο 39, ν. 2972/01 – άρθρο 50 & ν. 3454/06 – άρθρο 6). Το πολυτεκνικό επίδομα χορηγείται και στο χήρο πατέρα ο οποίος έχει την επιμέλεια τουλάχιστον τριών (3) άγαμων παιδιών μέχρι 23 ετών.
Ειδικά στις οικογένειες με τρία και άνω εξαρτώμενα τέκνα, χορηγείται ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων, το οποίο ορίζεται σε πεντακόσια (500) ευρώ κατ’ έτος για κάθε τέκνο, εφόσον το οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα είναι μέχρι σαράντα πέντε χιλιάδες (45.000) ευρώ για τις τρίτεκνες οικογένειες. Το ως άνω όριο οικογενειακού εισοδήματος προσαυξάνεται κατά τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ για τις τετράτεκνες οικογένειες και κατά τέσσερις χιλιάδες (4.000) ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο για τις οικογένειες με περισσότερα των τεσσάρων τέκνα.  Το ειδικό επίδομα τριτέκνων και πολυτέκνων το οποίο ορίζεται σε πεντακόσια (500) ευρώ κατ’ έτος για κάθε τέκνο, εφόσον το οικογενειακό εισόδημα είναι μέχρι σαράντα πέντε χιλιάδες (45 000) ευρώ.

Σχολικό επίδομα 300 ευρώ ετησίως για κάθε παιδί-μαθητή υποχρεωτικής εκπαίδευσης έως 16 ετών 
Σύμφωνα με την απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού, δικαιούχοι του ετήσιου επιδόματος των 300 ευρώ είναι οικογένειες (συμπεριλαμβανομένων των μονογονεϊκών) αποτελούμενες από Έλληνες Υπηκόους και Υπηκόους κρατών-μελών της Ε.Ε., με ανήλικα τέκνα που φοιτούν σε δημόσια σχολεία υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Σημειωτέον ότι ως υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται η φοίτηση του μαθητή στις τάξεις του δημοτικού σχολείου και του γυμνασίου. Η καταβολή του εν λόγω εισοδήματος παύει μετά το πέρας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης του μαθητή και σε κάθε περίπτωση με την συμπλήρωση του 16ου έτους της ηλικίας του. Απευθύνεται σε οικογένειες (και μονογονεϊκές) με εισόδημα που δεν υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ ετησίως και η ενίσχυση καταβάλλεται εφάπαξ από τη Δ.Ο.Υ του τόπου διαμονής του δικαιούχου. Οι προϋποθέσεις χορηγήσεώς του είναι οι ακόλουθες:

• Το πραγματικό ή το τεκμαρτό εισόδημα να ανέρχεται μέχρι τις 3.000 ευρώ.
• Οι δικαιούχοι δεν θα πρέπει να έχουν οιαδήποτε περιουσία στο όνομά τους.
• Οι δικαιούχοι δεν θα πρέπει να μισθώνουν κάποια οικία, αλλά να φιλοξενούνται κατά δήλωσή τους στην Εφορία.
• Οι δικαιούχοι θα πρέπει να είναι Έλληνες πολίτες ή πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Τα ανήλικα τέκνα θα πρέπει να φοιτούν σε Δημοτικό Σχολείο ή σε Γυμνάσιο.

Λόγω τροποποίησης του άρθρου 27 του Νόμου 3016/2002 με το άρθρο 28 του Νόμου 3879/2010, στο τέλος της σχολικής χρονιάς ο γονέας αιτείται του βοηθήματος και μαζί με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά που αναφέρονται παρακάτω, ο αιτών τα υποβάλλει στο σχολείο του παιδιού του.

Να έχετε υπόψη σας ότι θα χρειαστείτε:

• εκκαθαριστικό της Εφορίας
• βεβαίωση του Διευθυντή του Σχολείου ότι το ανήλικο τέκνο φοιτά σε τάξη υποχρεωτικής εκπαίδευσης
• πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, το οποίο θα το λάβετε από τον Δήμο όπου έχετε την οικογενειακή σας μερίδα ή από τα ΚΕΠ.

Επίδομα Μητρότητας Ανασφαλίστων
Επίδομα Μητρότητας Ανασφαλίστων καταβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν. 1302/1982 σε εργαζόμενες γυναίκες που δε δικαιούνται αντίστοιχη παροχή από κάποιο ασφαλιστικό φορέα ή είναι ανασφάλιστες. Το ύψος του επιδόματος ανέρχεται στα 440, 20 Ευρώ (220,10 Ευρώ πριν από τον τοκετό και 220,10 Ευρώ μετά τον τοκετό).  Αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση του επιδόματος είναι οι Δ/νσεις και τα Τμήματα Πρόνοιας των Νομ/κών Αυτοδιοικήσεων της Χώρας.

Ειδικά μηνιαία επιδόματα σε πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες 100+ ευρώ/μήνα για κάθε παιδί, από τον ΕΔΟΕΑΠ 

Επίδομα για μονογονεϊκές οικογένειες (όπως εμφανίζεται στην ιστοσελίδα του ΕΔΟΕΑΠ, εδώ)

Θα χορηγείται  από 1-1-2014 με τα ακόλουθα κριτήρια μόνο για τις παρακάτω περιπτώσεις και μετά την υποβολή νέων αιτήσεων:

1. τέκνων που είναι ορφανά  από τον έναν ή και τους  δυο γονείς  (εφόσον είναι είτε έμμεσα είτε δικαιοδόχα μέλη )
2. τέκνων άγαμων άμεσων μελών (εφόσον είναι έμμεσα μέλη του ΕΔΟΕΑΠ)

• καθορίζεται ως καταληκτικό όριο ηλικίας του προστατευόμενου τέκνου για τη χορήγηση του εν λόγω επιδόματος  η 31 Δεκεμβρίου του έτους συμπλήρωσης των 18 ετών.
• ορίζεται ως εισοδηματικό κριτήριο το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα  έως το ποσό  των € 15.000 για 1 προστατευόμενο τέκνο στον ΕΔΟΕΑΠ και έως το ποσό των  € 20.000 για 2 προστατευόμενα τέκνα και άνω. Στην περίπτωση που το δικαιοδόχο τέκνο έχει δικό του ΑΦΜ και εμφανίζει εισοδήματα θα συνυπολογίζεται το άθροισμα του εισοδήματος γονέα και τέκνου.
• είναι απαραίτητη η υποβολή Υπ. Δήλωσης, στην οποία θα αναγράφεται ότι δεν λαμβάνεται το επίδομα από άλλο Φορέα.
• το ποσό του μηνιαίου επιδόματος ανέρχεται σε € 100,00 μηνιαίως για κάθε τέκνο σύμφωνα με τα ανωτέρω κριτήρια για περιπτώσεις ιδιοκατοίκησης και σε  € 200,00 μηνιαίως για περιπτώσεις ενοικίου.

Αναλυτικά τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την υποβολή αιτήσεως χορήγησης μονογονεϊκού επιδόματος είναι τα ακόλουθα:

• Έντυπο αιτήσεως
• Πρόσφατο Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης
• Εκκαθαριστικό σημείωμα ΔΟΥ τρέχοντος έτους
• Υπεύθυνη Δήλωση ότι δεν λαμβάνει αντίστοιχο επίδομα από άλλο Φορέα
• Ληξιαρχική πράξη θανάτου ( για περιπτώσεις θανόντα γονέα μη μέλους του ΕΔΟΕΑΠ )
• Μισθωτήριο κύριας κατοικίας ( για περιπτώσεις ενοικίου )

Επίδομα τριτέκνων-πολυτέκνων από τον ΕΔΟΕΑΠ

Θα χορηγείται  από 1-1-2014 με τα ακόλουθα κριτήρια μόνο για τις παρακάτω περιπτώσεις και μετά την υποβολή νέων αιτήσεων:

• σε οικογένειες τριτέκνων και πολυτέκνων (με 4 παιδιά και άνω), υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν τουλάχιστον 3 παιδιά προστατευόμενα μέλη στον ΕΔΟΕΑΠ (εξαιρούνται όσα πληρώνουν τη μηνιαία εισφορά).
• ορίζεται ως εισοδηματικό κριτήριο το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα έως το ποσό των € 50.000 για 3 τέκνα προστατευόμενα στον ΕΔΟΕΑΠ και επιπλέον € 5.000 για κάθε τέκνο προστατευόμενο πάνω από τα 3.

Οι αιτούντες θα πρέπει να προσκομίσουν τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

• Βεβαίωση από τον ΟΓΑ ότι η μητέρα δεν λαμβάνει αντίστοιχο επίδομα. Στην περίπτωση που ελλείπει η μητέρα θα κατατίθεται η ανωτέρω βεβαίωση από τον πατέρα
• Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης
• Βεβαίωση σπουδών (για ηλικία άνω των 18 ετών)
• Υπεύθυνη Δήλωση ότι σε περίπτωση αλλαγής στοιχείων οφείλουν να ενημερώσουν τον Οργανισμό
• Εκκαθαριστικό σημείωμα ΔΟΥ τρέχοντος έτους

Οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν για :

• το 3^ο παιδί : € 100,00 μηνιαίως
• το 4^ο παιδί : € 150,00 μηνιαίως
• για κάθε επόμενο παιδί : € 50,00 μηνιαίως

ΠΡΟΣΟΧΗ Για τη συνέχιση καταβολής των ανωτέρω δύο επιδομάτων, οι δικαιούχοι υποχρεούνται κάθε Οκτώβριο να προσκομίζουν το εκκαθαριστικό σημείωμα της ΔΟΥ τρέχοντος έτους  προκειμένου να πραγματοποιείται ο σχετικός έλεγχος από τις Υπηρεσίες του ΕΔΟΕΑΠ.

Από το Γραφείο Στρατολογικής Πολιτικής έχουν καθιερωθεί (Ν. 3421/05) τα εξής:

• Ο γιος άγαμης μητέρας υπηρετεί 9 μήνες θητεία (ο μόνος ή ο μεγαλύτερος).
• Ο γιος ορφανός από τον ένα γονέα υπηρετεί 9 μήνες θητεία (ο μόνος ή μεγαλύτερος γιος).

Σύμφωνα με την ειδικότερη πρόβλεψη του άρθρου 7 του ακόμη ισχύοντος ν. 3421/2005 περί στρατολογίας, σχετικά με τα τέκνα θανόντος γονέα ή άγαμης μητέρας ισχύει η διευκόλυνση της μειωμένης εννεάμηνης στρατιωτικής θητείας (μειωμένη στρατεύσιμη στρατιωτική υποχρέωση). Δικαιούχος αυτής είναι, όπως προαναφέρθηκε, μεταξύ άλλων και ο μόνος ή μεγαλύτερος γιός θανόντος γονέα ή άγαμης μητέρας. Αν ο περιγραφόμενος ως δικαιούχος είναι ανίκανος για κάθε εργασία, το δικαίωμα της μεταφοράς στους υποχρεωμένους μειωμένης εννεάμηνης θητείας μεταβιβάζεται στον αμέσως επόμενο ικανό για εργασία αδελφό.  Δεν είναι δυνατή η μεταβίβαση του δικαιώματος μεταφοράς στους υπόχρεους μειωμένης στρατεύσιμης στρατιωτικής υποχρέωσης, στις περιπτώσεις που οι δικαιούχοι έχουν ασκήσει το δικαίωμα αυτό και έχουν ήδη εκπληρώσει μειωμένη στρατεύσιμη στρατιωτική υποχρέωση.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του ίδιου νόμου (ν. 3421/2005), στο οποίο διευκρινίζεται ο όρος «τέκνο άγαμης μητέρας», ορίζονται ως τέκνα άγαμης μητέρας όσα γεννήθηκαν από μητέρα που δεν έχει συνάψει γάμο και εξακολουθεί να είναι άγαμη. Ομοίως, ως τέκνα άγαμης μητέρας θεωρούνται και όσα γεννήθηκαν εκτός γάμου από διαζευγμένη μητέρα, η οποία συνεχίζει να διατελεί σε διάζευξη.

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του εν λόγω νόμου όσον αφορά αυτή τη φορά όχι το τέκνο μονογονέων αλλά τον πατέρα-μονογονέα ισχύει η ακόλουθη διευκόλυνση ως προς τα χρονικά όρια της επιβεβλημένης στρατιωτικής θητείας του. Αυτός μπορεί να αιτηθεί πλήρη απαλλαγή του από την υποχρέωση εκπλήρωσης στρατιωτικής θητείας, αν είναι χήρος πατέρας ενός τουλάχιστον ζώντος ανήλικου ή ανίκανου για κάθε εργασία άγαμου τέκνου, εφόσον το επιθυμεί.

Επιστρέφοντας όμως στα δικαιούμενα τη χρονικά μειωμένη προς εκπλήρωση στρατιωτική θητεία, τέκνα μονογονεϊκών οικογενειών, πρακτικά χρήσιμο και εν τέλει ιδιαζόντως σημαντικό είναι πως η πραγματική απόλυση των δικαιούμενων την εννεάμηνη στρατιωτική θητεία γίνεται τελικώς στους οκτώ και όχι στους εννέα μήνες, με βάση τα όσα προβλέπουν οι πλέον πρόσφατες σχετικές με την απόλυση από το στρατό ξηράς και το πολεμικό ναυτικό και την αεροπορία, υπουργικές αποφάσεις. 

Οι πολύτεκνοι εκπαιδευτικοί, συμπεριλαμβανομένων των μονογονέων με τρία παιδιά που έχουν τη γονική μέριμνα, την επιμέλεια και είναι οι μόνοι υπόχρεοι σε διατροφή αυτών (Ν. 3454/06, άρθρο 6, παρ. 2), διορίζονται σε θέσεις εκπαιδευτικών των κλάδων ΠΕ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανεξάρτητα από τη συμμετοχή τους σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ (Ν. 3255/04, άρθρο 6, παρ. 3, ΦΕΚ Α’ 138) εντάσσονται στις ειδικές κατηγορίες και μετατίθενται στην περιοχή μετάθεσης της πρώτης προτίμησής τους (Π.Δ. 50/1996 άρθρο 13, παρ. 1β, ΦΕΚ Α’ 45).
Όσον αφορά στις μεταθέσεις εκπαιδευτικών, οι μονογονείς (με επιμέλεια άγαμων, ανηλίκων ή σπουδαζόντων παιδιών) λαμβάνουν τα μόρια του γάμου (Π.Δ. 39/1998 άρθρο 1, παρ. 1, ΦΕΚ Α’ 43, όπως διορθώθηκε και ισχύει, ΦΕΚ Α’ 262/1998).

Μεταγραφές φοιτητών

To άρθρο 53 του νόμου 4264/2014 με τίτλο: «Μεταφορά θέσης εισαγωγής φοιτητών- πολυτέκνων, τριτέκνων και ειδικών κατηγοριών» προβλέπει τα εξής σχετικά με τη μεταφορά θέσης εισαγωγής των φοιτητών ή τη δυνατότητα μεταγραφής των φοιτητών, όπως είναι ευρύτερα γνωστή:

Στην πρώτη παράγραφο του άρθρου όπου προβλέπεται το υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής του εν λόγω νομοθετήματος, ποια είναι με άλλα λόγια τα άτομα και οι οικογένειες για τις οποίες εφαρμόζεται, ορίζονται τα ακόλουθα: «1. Από το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 οι επιτυχόντες σε θέση εισαγωγής σε Σχολή ή Τμήμα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που είναι:

α) πολύτεκνοι, κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 1910/1944 (Α`229), όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 3454/2006 (Α`75), καθώς και τέκνα των ανωτέρω πολυτέκνων,

β) γονείς ή τέκνα πολυμελών οικογενειών με τρία ζώντα τέκνα από νόμιμο γάμο ή νομιμοποιηθέντα ή νομίμως αναγνωρισθέντα ή υιοθετηθέντα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων άγαμων μητέρων με τρία μη αναγνωρισθέντα ζώντα τέκνα και

γ) επιτυχόντες:
γα) με αδελφό ή αδελφή, ενεργό φοιτητή του πρώτου κύκλου σπουδών, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 του ν. 4009/2011 (Α` 195), εφόσον δεν είναι ήδη κάτοχος πτυχίου, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τίτλου, που φοιτά σε Πανεπιστήμιο ή Τ.Ε.Ι. ή στις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες ή στην Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙΤ.Ε.), καθώς και στις Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού διαφορετικής πόλης της μόνιμης κατοικίας των γονέων τους
γβ) ορφανοί από τον ένα ή και από τους δύο γονείς ή τέκνα άγαμης μητέρας με ένα ή δύο μη αναγνωρισθέντα τέκνα, γγ) με γονείς, τέκνα, αδέλφια, συζύγους που είναι τυφλοί ή κωφάλαλοι ή νεφροπαθείς, που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή πάσχουν από μυϊκή δυστροφία Duchenne ή ανήκουν στην κατηγορία ατόμων ειδικών αναγκών επειδή έχουν κινητικά προβλήματα οφειλόμενα σε αναπηρία άνω του 67%, και αποδεικνύονται με πιστοποιητικά αναπηρίας του οικείου Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ)
γδ) τέκνα των θυμάτων της τρομοκρατίας που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 1897/1990 (Α` 120), γε) πολύδυμα τέκνα εφόσον συμμετέχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το ίδιο έτος, δικαιούνται τη μεταφορά της θέσης εισαγωγής τους σε αντίστοιχη Σχολή ή Τμήμα Πανεπιστημίου, εφόσον πέτυχαν σε Πανεπιστήμιο και Τ.Ε.Ι., εφόσον πέτυχαν σε Τ.Ε.Ι.».

Χαρακτηριστικό είναι συγκεκριμένα ως προς τις μονογονεϊκές οικογένειες πως τα ορφανά τέκνα ή τα μη αναγνωρισμένα τέκνα άγαμης μητέρας ευνοούνται με τη δυνατότητα μεταφοράς της θέσης τους (μεταγραφής), ενώ κάτι αντίστοιχο δεν προβλέπεται για τα τέκνα διαζευγμένων γονέων ή τέκνων άγαμων μητέρων, τα οποία όμως έχουν αναγνωριστεί από τον πατέρα τους, είτε με εκούσια αναγνώριση είτε με δικαστική απόφαση.  Ο Ν. 4186/2013, στο άρθρο 34 παρ. 1 αυτού προβλέπει δυνατότητα μετεγγραφής για τέκνα μονογονεϊκών οικογενειών με ετήσιο εισόδημα του γονέα έως 9.000 ευρώ.

Παιδικοί σταθμοί

• Με βάση τον Πρότυπο Κανονισμό Λειτουργίας Δημοτικών και Κοινοτικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών (αρ. απ. 16065/22-4-02, ΦΕΚ Β’ 497/22-4-2002)  παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών εγγράφονται κατά προτεραιότητα στους Παιδικούς Σταθμούς των ΟΤΑ, καθώς επίσης και στους σταθμούς του ΠΙΚΠΑ, του ΕΟΠ, του Ιδρύματος Βρεφονηπιακών Σταθμών, Αθηνών, Λάρισας και Θεσσαλονίκης.
• Οι χήροι/χήρες, διαζευγμένες και μονογονεϊκές οικογένειες μέχρι 20.000 ευρώ ετήσιο οικογενειακό εισόδημα απαλλάσσονται των τροφείων στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς ενώ από 20.001 ευρώ μέχρι και 35.000 ευρώ ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, καταβάλλουν τροφεία 50 ευρώ/μήνα για το πρώτο παιδί και το ήμισυ του ποσού αυτού, για το δεύτερο παιδί. (Η συγκεκριμένη ειδική ρύθμιση τροφείων ισχύει για ορισμένους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς της Αττικής, ανάλογα με τον δήμο που ανήκετε).

Πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού Ε.Ο.Τ.
Οι άγαμες μητέρες και τα προστατευόμενα μέλη τους δικαιούνται κάθε έτος Δελτίο κοινωνικού τουρισμού, ανεξάρτητα εάν έλαβαν την παροχή αυτή κατά το προηγούμενο έτος. Προϋπόθεση αποτελεί να έχουν πραγματοποιήσει κατά το προηγούμενο έτος 50 ημέρες εργασίας ή 50 ημέρες επιδοτούμενης ανεργίας. Οι διαζευγμένοι δικαιούχοι του Προγράμματος εφόσον έχουν υπό την προστασία τους τέκνα των οποίων έχουν τη δικαστική επιμέλεια (θα προσκομίζουν το ανάλογο πιστοποιητικό στο Κ.Ε.Π.) δικαιούνται δελτίου για τους εαυτούς τους και τα προστατευόμενα τέκνα τους, ανεξάρτητα αν τα τέκνα είναι ασφαλισμένα στον έτερο από τους διαζευγμένους γονείς. Οι εν διαστάσει γονείς, εφόσον υποβάλλουν ξεχωριστή φορολογική δήλωση, στην οποία συμπεριλαμβάνουν και τα τέκνα τους, δικαιούνται δελτίου για τον εαυτό τους και τα προστατευόμενα τέκνα τους, ανεξάρτητα αν αυτά είναι ασφαλισμένα στον έτερο από τους εν διαστάσει γονείς. Στην περίπτωση μεμονωμένου δικαιούχου που βρίσκεται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένος και υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση στην οποία δεν συμπεριλαμβάνονται τα τέκνα, το ατομικό εισόδημα υπολογίζεται αφαιρουμένου του μηνιαίου ποσού που έχει επιδικαστεί για καταβολή διατροφής. Περισσότερες προϋποθέσεις και δικαιολογητικά, μπορείς να δείς εδώ.

Πρόγραμμα επιδότησης διακοπών εργαζομένων και ανέργων με επιταγή Κοινωνικού Τουρισμού από τον ΟΑΕΔ:
«Δικαιούχοι» του προγράμματος είναι:

• οι εργαζόμενοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου που έχουν πραγματοποιήσει το έτος 2013 πενήντα (50) ημέρες εργασίας στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και έχουν  καταβάλει εισφορά 0,35% υπέρ του καταργηθέντος Οργανισμού Εργατικής Εστίας.
• άνεργοι που το έτος 2013 έλαβαν τακτική επιδότηση ανεργίας διάρκειας τουλάχιστον 2  μηνών (50 ημερήσια επιδόματα).
• άνεργοι εγγεγραμμένοι στο Ειδικό Μητρώο Ανέργων ΑμεΑ του ΟΑΕΔ.

«Ωφελούμενοι» του προγράμματος είναι:

• τα άνω των πέντε ετών προστατευόμενα τέκνα της οικογένειας των δικαιούχων και με ανώτατο ηλικιακό όριο το 24ο έτος της ηλικίας τους (τέκνα με ημερομηνία γεννήσεως από την 16.09.1989 έως την 15.09.2009), όπως αυτά αποδεικνύονται από οικογενειακό βιβλιάριο ασθενείας δημοσίου  φορέα, ανεξαρτήτως από το αν αυτά ασφαλίζονται από τον ίδιο τον δικαιούχο ή τον άλλο γονέα.
• τα άνω των πέντε ετών τέκνα της οικογένειας των δικαιούχων και με ανώτατο ηλικιακό όριο το  24ο έτος της ηλικίας τους (τέκνα με ημερομηνία γεννήσεως από την 16.09.1989 έως την 15.09.2009), τα οποία έχουν ίδια ασφάλιση λόγω σπουδών ή αναπηρίας, όπως αυτά  αποδεικνύονται από πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.
• τα προστατευόμενα τέκνα της οικογένειας των δικαιούχων που συμπληρώνουν τα πέντε έτη  κατά τη διάρκεια του προγράμματος (τέκνα με ημερομηνία γεννήσεως από την 16.09.2009 έως  την 31.08.2010), όπως αυτά αποδεικνύονται από οικογενειακό βιβλιάριο ασθενείας δημοσίου φορέα, ανεξαρτήτως από το αν αυτά ασφαλίζονται από τον ίδιο τον δικαιούχο ή τον άλλο γονέα. Τα τέκνα της κατηγορίας αυτής αποκτούν δικαίωμα επιδότησης με Επιταγή Κοινωνικού Τουρισμού  από την ημερομηνία συμπλήρωσης του πέμπτου έτους της ηλικίας τους και έπειτα.
• οι σύζυγοι των δικαιούχων, όταν είναι προστατευόμενα μέλη και ασφαλίζονται από αυτούς,  όπως αποδεικνύονται από οικογενειακό βιβλιάριο ασθενείας δημοσίου φορέα.
• οι συνοδοί δικαιούχων ή ωφελουμένων των παραπάνω περιπτώσεων α΄ έως δ΄που ανήκουν στην κατηγορία ατόμων με αναπηρία με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω και μόνο όταν:
  η αναγκαιότητα συνοδείας προκύπτει από τον νόμο και αποδεικνύεται από σχετική βεβαίωση (όταν απαιτείται), όπως αυτή προσδιορίζεται στην ενότητα Γ’ του παρόντος,
  ο δικαιούχος ΑμεΑ είναι μεμονωμένο άτομο, χωρίς άλλα ενήλικα ωφελούμενα μέλη, που μπορούν να θεωρηθούν συνοδοί του
  ο δικαιούχος ΑμεΑ έχει ενήλικα ωφελούμενα μέλη, αλλά ανήκουν και αυτά στην  κατηγορία ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω και δεν μπορούν να θεωρηθούν  συνοδοί του.

Η επιλογή του συνοδού δικαιούχων ή ωφελουμένων ΑμεΑ γίνεται χωρίς κανένα περιορισμό ή  ιδιαίτερη προϋπόθεση.
Σε κάθε δικαιούχο ή ωφελούμενο ΑμεΑ με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω αντιστοιχεί ένας  συνοδός.

Δικαιούχοι που βρίσκονται σε διάζευξη και δηλώνουν τέκνα ως ωφελούμενα, πρέπει να προσκομίσουν:
Δικαστική Επιμέλεια του πατέρα δικαιούχου ή Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/86 της μητέρας, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής, ότι έχει την επιμέλεια των παιδιών και συναινεί στη συμμετοχή αυτών στο πρόγραμμα
ή
Υπεύθυνη Δήλωση του ν. 1599/86 της μητέρας δικαιούχου, θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής, ότι έχει την επιμέλεια των παιδιών.

• Χορηγείται στους ανασφάλιστους και οικονομικά αδύναμους γονείς βιβλιάριο δωρεάν χορήγησης φαρμάκων και νοσοκομειακής περίθαλψης στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα του ΕΣΥ τόσο για τους ίδιους όσο και για τα προστατευόμενα από αυτούς παιδιά τους.
• Δικαίωμα νοσοκομειακής και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχει ο ανασφάλιστος διαζευγμένος ή σε διάσταση σαν άμεσα ασφαλισμένος στον ασφαλιστικό φορέα που ήταν ασφαλισμένος ο άλλος σύζυγος κατά το χρόνο λύσης του γάμου. Το ασφαλιστικό αυτό δικαίωμα ασκείται εντός έτους από την ημερομηνία της τελεσίδικης έκδοσης της απόφασης του διαζυγίου.
• Λειτουργούν σε όλη τη χώρα Κοινωνικές Υπηρεσίες που προσφέρουν ψυχολογική και κοινωνική στήριξη σε κάθε μονογονεϊκή οικογένεια όταν τους ζητηθεί. Αναλυτικά, κέντρα στήριξης μπορείτε να δείτε εδώ ενώ μπορείτε να δείτε τους Δήμους που προσφέρουν δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες και ψυχολογική στήριξη, εδώ.

Μια ανύπανδρη γυναίκα  όπως και ένας ανύπανδρος άνδρας μπορούν να υιοθετήσουν παιδί βάση της ελληνικής νομοθεσίας. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες γυναίκες που δεν βρίσκονται μέσα σε  ένα γάμο υιοθετούν  παιδί ακολουθώντας κάποιον από τους τρόπους που ισχύουν στην Ελλάδα.  Η έρευνα  που γίνεται και σε αυτή την περίπτωση από τις κοινωνικές υπηρεσίες είναι ίδια με αυτή που ισχύει για τα ζευγάρια. Εδώ όμως η πολιτεία δίνει πολύ μεγαλύτερο βάρος στο εάν υπάρχει υποστηρικτικό περιβάλλον  που είναι έτοιμο να βοηθήσει σε κάθε περίπτωση αλλά και στο εάν υπάρχει κάποιο πρόσωπο που θα αποτελούσε το αντρικό πρότυπο  για το υιοθετημένο παιδί. (πατέρας, αδελφός, ξάδελφος ). Ωστόσο, υπάρχει και η δυνατότητα ιδιωτικής υιοθεσίας, για την οποία μπορείτε να πάρετε πληροφορίες, εδώ.

Στα πλαίσια του νόμου υπάρχει πλέον και η δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης (άλλως ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, όπως πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στο νόμο – ΑΚ 1456) από μόνο ένα υποψήφιο (μοναχικό), ανύπανδρο γονέα. Ειδικότερα όχι μόνο έγγαμα ζευγάρια αλλά και σύντροφοι που συζούν μόνιμα σε ελεύθερη ένωση και άγαμες μοναχικές γυναίκες μπορούν να προσφύγουν στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή (1456 ΑΚ).

Πρόκειται για άλλη μία καινοτομία του νόμου με την οποία πραγματοποιείται τουλάχιστον στον τομέα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (οι ιατρικές μέθοδοι πραγμάτωσης, της οποίας είναι ποικίλες όπως π.χ. η εξωσωματική γονιμοποίηση, η σπερματέγχυση ή η παρένθετη μητρότητα, ανάλογα με το ιατρικό πρόβλημα που χαρακτηρίζει κάθε φορά την υποψήφια μητέρα ή ενδεχομένως τον υποψήφιο πατέρα) η κοινωνική αποδοχή αφενός των ελεύθερων ενώσεων ετερόφυλων ζευγαριών και αφετέρου των μονογονεϊκών οικογενειών.

Ωστόσο, πρέπει να διασαφηνιστεί, πως η άγαμη «μοναχική» μητέρα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αντιμετωπίζει αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο ή να πάσχει από κάποιο νόσημα που πιθανώς μεταδιδόμενο μελλοντικά στο τέκνο θα επιφέρει δριμείες συνέπειες σε αυτό, ώστε να προσφύγει στις μεθόδους τεχνητής γονιμοποίησης. Θα πρέπει με άλλα λόγια να συντρέχει οπωσδήποτε και η προϋπόθεση της ιατρικής αναγκαιότητας και δεν αρκεί η απλή επιλογή της υποψήφιας μητέρας να προσφύγει στις ως άνω μεθόδους, επειδή δε μπορεί να τεκνοποιήσει με φυσικό τρόπο λόγω προσωπικής αδυναμίας ή άρνησης εύρεσης συζύγου ή συντρόφου (και όχι λόγω ιατρικού κωλύματος). Ο δότης του γεννητικού υλικού που θα συνδράμει την άγαμη μητέρα για τη διαδικασία της τεχνητής γονιμοποίησης θα είναι και θα πρέπει να είναι με βάση την επιταγή του νόμου άγνωστος (βλ. 1460 ΑΚ περί ανωνυμίας του δότη).

Μάλιστα ακόμη και μετά το θάνατο του συζύγου της η χήρα πλέον και μόνη  υποψήφια μητέρα δύναται να προσφύγει στη μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση (post mortem γονιμοποίηση, 1457 ΑΚ,) ώστε να αποκτήσει μόνη της τέκνο καταγόμενο βιολογικά από το θανόντα σύζυγό της, του οποίου το γεννητικό υλικό θα έχει ληφθεί και κρυοσυντηρηθεί λόγω κινδύνου στειρότητας ή θανάτου του, με τη συναίνεση του πριν το θάνατό του.

Τέλος ουκ ολίγες προοδευτικές δικαστικές αποφάσεις αναγνώρισαν κατ’ αναλογική εφαρμογή των προβλεπόμενων δυνατοτήτων της άγαμης μοναχικής μητέρας και στον άγαμο μοναχικό άνδρα παρόμοια δυνατότητα προσφυγής στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή με την εύρεση και χρησιμοποίηση παρένθετης μητέρας. Επί των αποφάσεων αυτών, ωστόσο πρέπει να επισημανθεί, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, επακολούθησαν αντίθετες εφετειακές αποφάσεις που έκριναν απαγορευτικά και αρνήθηκαν τη χορήγηση δικαστικής άδειας σε  πατέρα αιτούντα να αποκτήσει παιδί  με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας.