Νομικές συνέπειες όταν το παιδί μένει μόνο του στο σπίτι

Με αφορμή ερώτημα αναγνώστριας σχετικά με το αν επιτρέπεται η πρώην σύζυγος του συντρόφου της, να αφήνει τα παιδιά της μόνα τους στο σπίτι, ζητήσαμε από τη δικηγόρο μας Κα Νίκη Ροδίτη να μας εξηγήσει τί ισχύει νομικά και μας είπε τα εξής:

“Ο κάθε γονιός έχει την ευθύνη της άσκησης της γονικής μερίμνης και της επιμελείας των τέκνων, καθώς και κοινή υποχρέωση για συμβίωση με τον σύζυγο, κοινή συμβολή στις οικογενειακές ανάγκες κ.τ.λ.. Εφόσον η οικογένεια διαβιοί κανονικά τις ως άνω υποχρεώσεις έχουν αμφότεροι οι γονείς από κοινού, αλλιώς ο έχων την επιμέλεια βάσει αποφάσεως Δικαστηρίου.

Αρχικά λοιπόν, για το εάν κάποιος γονέας ή ένα ζεύγος αφήνουν μόνα τους τα τέκνα στην οικία ή να επιστρέψουν μόνα τους είναι δικό τους θέμα, διότι ο Νόμος επαφίεται στους γονείς για την ορθή άσκηση της γονικής μέριμνας. Το εάν είναι πρακτικά και ηθικά σωστό και εάν συνάδει ή όχι με το συμφέρον του τέκνου κρίνεται σε κάθε περίπτωση ξεχωριστά (π.χ. το σχολείο είναι δίπλα στην οικία, οπότε ένα παιδί δύναται ανέτως να επιστρέψει μόνο του), αναλόγως φυσικά και με την ηλικιακή ωριμότητα του τέκνου.

Επί παραδείγματι, δεν είναι το ίδιο να μένει μόνο στην οικία ένα τέκνο 15 ετών μ’ένα τέκνο 2 ετών, διότι το δεύτερο δεν γνωρίζει βασικούς κανόνες αυτοσυντήρησης. Συνεπώς, εάν κάποιος σύζυγος διαπιστώνει ότι ο άλλος θέτει σε κίνδυνο το τέκνο, ακόμη και εάν δεν είναι χωρισμένοι, δύναται να αιτηθεί δικαστική αρωγή, μέσω του Εισαγγελέα Πρωτοδικών (ακόμη και αυτεπάγγελτα μπορεί να δράσει το Δικαστήριο) ώστε ν’αφαιρεθεί από τον «επικίνδυνο»-συνήθως αδιάφορο- γονέα η γονική μέριμνα ή η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου.

Όταν ο διαζευγμένος ή εν διαστάσει γονιός χρησιμοποιεί το ανήλικο τέκνο ή/και την ολιγόωρη παραμονή του στο σπίτι χωρίς εποπτεία, για να εκδικηθεί τον άλλο γονιό
Τώρα, όσον αφορά το πολλάκις παρατηρούμενο φαινόμενο κάποιος εν διαστάσει γονέας να χρησιμοποιεί το τέκνο προκειμένου να πιέσει ή συνήθως να εκδικηθεί τον άλλον (πολλές μητέρες δεν δίδουν τα τέκνα τους στα πλαίσια της επικοινωνίας, πολλοί σύζυγοι δεν καταβάλλουν την ορισθείσα διατροφή κ.τ.λ.), δυστυχώς ο ανθρώπινος εγωϊσμός εμποδίζει την ορθή αντιμετώπιση του οποιουδήποτε ζητήματος, με αποτέλεσμα την ανεπανόρθωτη τρώση του ψυχικού κόσμου του τέκνου. Ακόμη και θεωρητικά «μορφωμένοι» άνθρωποι, πανεπιστημιακής μορφώσεως δεν διστάζουν να υβρίζουν ενώπιον των τέκνων τον άλλο γονέα, να πιέζουν τα τέκνα να πουν ότι είναι καλό να μείνουν μαζί τους, να τα δελεάζουν με υλικά αγαθά κ.ο.κ.

Σε αυτές τις περιπτώσεις και εφόσον η κατάσταση εκτραχύνεται μπορεί να ζητηθεί ως ανωτέρω η αφαίρεση γονικής μέριμνας/επιμελείας ή εξειδικευμένη επικοινωνία (π.χ. παρουσία του άλλου γονέα) ή οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέτρο (συνήθως με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων) θα βοηθούσε την κατάσταση. Φυσικά τα ζητήματα αυτά είναι δυσαπόδεικτα, διότι συνήθως οι διάδικοι προσπαθούν να τ’αποδείξουν με μάρτυρες, αλλά και την εξέταση του τέκνου, η οποία όμως δεν είναι ασφαλές και κύριο αποδεικτικό μέσο, αλλά επικουρικό, διότι -δυστυχώς ή ευτυχώς- κατά τη διαδικασία εξετάσεως από το Δικαστήριο δεν παρίσταται ειδικός ψυχολόγος/παιδοψυχολόγος, ώστε να μπορεί να ερμηνεύσει τη στάση του παιδιού, εάν το παιδί λέει αλήθεια κ.τ.λ.  Επίσης δυστυχώς, οι Δικαστές δεν έχουν ειδικές γνώσεις ψυχολογίας, ώστε να βοηθηθούν περισσότερο στο έργο τους.

Προσωπικά μου έτυχε ο χειρισμός υπόθεσης όπου ανήλικο θήλυ τέκνο 16 ετών ζήτησε να μείνει με τον πατέρα του, καίτοι εκείνος είναι αποδεδειγμένα μέθυσος και χαρτοπαίκτης, ενώ παράλληλα ξυλοκοπούσε επί 23 συναπτά έτη τη σύζυγό του και ποτέ δεν φρόντιζε την οικογένειά του, διότι ο πατέρας πέτυχε να προκαλέσει τον οίκτο της κόρης του με συνεχείς κλαυθμούς ότι η μάνα τον πάει στο Δικαστήριο, θέλει να τον κλείσει φυλακή κ.τ.λ.. Το αποτέλεσμα ήταν να επιδικάσει την επιμέλεια στον πατέρα (στην ουσία βέβαια το τέκνο έμενε με τη θεία του) με το σκεπτικό ότι δεν πρέπει να διαταραχθεί το περιβάλλον που ζούσε το τέκνο, επειδή έδινε πανελλήνιες !!!!!!!

Δεν υφίσταται λοιπόν το έγκλημα της παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου (360 ΠΚ) διότι αυτό υφίσταται όταν ο ανήλικος τελέσει κάποια αξιόποινη πράξη ή επιδοθεί στην πορνεία και έχει εντελώς διαφορετικό δικαιολογητικό λόγο από την προστασία του τέκνου από κακή συμπεριφορά του γονέα. Περαιτέρω, υφίσταται το έγκλημα της διατάραξης της οικογενειακής τάξης (354 ΠΚ), σύμφωνα με τη νομοτυπική υπόσταση του οποίου: Όποιος με οποιονδήποτε τρόπο νοθεύει ή συγκαλύπτει την οικογενειακή τάξη κάποιου και ιδίως όποιος υποβάλλει τέκνο τιμωρείται με φυλάκιση, όμως το έγκλημα αυτό αφορά μόνον περιπτώσεις που κάποιος προσπαθεί ψευδώς να πει στο τέκνο ότι έχει γεννηθεί από άλλους γονείς ή ότι είναι νόθο κ.τ.λ ,και όχι να το προστατεύσει από κακή συμπεριφορά του γονέως του. Δεδομένης όμως της ραγδαίας αύξησης των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, ο Έλλην Νομοθέτης ψήφισε τον Ν. 3500/1006 περί ενδοοικογενειακής βίας, βάσει του οποίου κάθε μορφή βίας στην οικογένεια απαγορεύεται και παράλληλα προβλέπονται αυστηρότατες ποινές σε κάθε περίπτωση βίας στην οικογένεια (για βία, απειλή, σωματική βλάβη κ.τ.λ.)

Απο’κει και πέρα, αναλόγως της περιπτώσεως, ο ενδιαφερόμενος γονέας που έχει την επιμέλεια συνήθως, δύναται ν’ασκήσει ασφαλιστικά μέτρα για προσβολή προσωπικότητας του τέκνου που προσβάλλεται από τη βάναυση συμπεριφορά του άλλου γονέα, καθώς και να ζητήσει την ποινική του δίωξη επί εξυβρίσει κ.τ.λ., δηλ. να αξιώσει έμμεση άσκηση πίεσης προς τον κακώς φερόμενο γονέα προκειμένου να σταματήσει την κακή συμπεριφορά του.

Εφόσον λοιπόν κατατεθούν μηνύσεις κ.τ.λ., οι εν λόγω υποθέσεις θα λάβουν τον δρόμο τους προς δικαστική διερεύνηση και, αναλόγως του βαθμού αποδείξεως των εκατέρωθεν ισχυρισμών, θα εκδοθεί και ανάλογη δικαστική απόφαση.

Νίκη Ροδίτη-Δικηγόρος
Δικηγορικό γραφείο Κωνσταντίνου Χάνου-Νίκης Ροδίτη
Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού 4, Χαλκίδα
Τηλέφωνο: 22210-76788
Web: www.kostashanos-nikiroditilawoffice.gr