fbpx

Νομικές δυνατότητες για το παιδί, σε περίπτωση απώλειας του γονέα

| 1 Σεπτεμβρίου 2013
ADVERTISEMENT

Την  ανησυχία για το τι θα γίνουν τα παιδιά μας αν μας συμβεί κάτι κακό, φαντάζομαι όλοι οι γονείς την έχουμε αλλά ακόμη περισσότερο οι μονογονείς. Για τον λόγο αυτό ζητήσαμε από το δικηγορικό γραφείο «Ε.Φωτοπούλου & Συνεργάτες»  να μας εξηγήσει αν υπάρχει τρόπος να διασφαλιστεί νομικά η ανατροφή του παιδιού αν έστω και ο ένας γονέας, πάθει οτιδήποτε. Παρακάτω θα δείτε πώς μας καθησύχασε και τι μπορείτε να κάνετε προληπτικά και για παν ενδεχόμενo!

Γράφει η δικηγόρος κυρία Έμη Ζαίμη από το Δικηγορικό γραφείο «Ε.Φωτοπούλου & Συνεργάτες»


ADVERTISEMENT

Το Οικογενειακό Δίκαιο έχει προνοήσει για την περίπτωση κατά την οποία ένα ανήλικο παιδί απομένει δίχως κάποιον από τους γονείς του, οι οποίοι μέχρι πρότινος ασκούσαν την γονική μέριμνα στο πρόσωπό του. Για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής, έχει ιδρυθεί ο θεσμός της επιτροπείας ανηλίκου του άρθρου 1598 του Αστικού Κώδικα, με τον διορισμό επιτρόπου από το Δικαστήριο στις εξής περιπτώσεις:

α) όταν και οι δύο γονείς του έχουν πεθάνει, ή έχουν κηρυχτεί σε αφάνεια ή έχουν εκπέσει από το λειτούργημα της γονικής μέριμνας. Το ίδιο ισχύει και για τις μονογονεϊκές οικογένειες αλλά και για τους θετούς γονείς, αφού με τον θάνατό τους δεν επανακάμπτει η γονική μέριμνα στους φυσικούς γονείς,

β) όταν για οποιοδήποτε νομικό ή πραγματικό λόγο οι ζώντες γονείς ή ο γονέας της μονογονεϊκής οικογένειας δεν μπορούν να ασκήσουν την γονική μέριμνα (φυλάκισή τους, μακρόχρονη απουσία κτλ),


ADVERTISEMENT

γ) όταν οι γονείς έκαναν κακή άσκηση της γονικής μέριμνας και τους αφαιρέθηκε για αυτό το λόγο και όταν οι ίδιοι αιτήθηκαν στο Δικαστήριο τον διορισμό επιτρόπου (Α.Κ. 1532, 1535),

δ) όταν σε περίπτωση διαζυγίου ή διακοπής της συμβίωσης η άσκηση της γονικής μέριμνας είχε ανατεθεί σε τρίτο από το Δικαστήριο (Α.Κ. 1513 και 1514).

Η διαδικασία της επιτροπείας ανηλίκου κινείται είτε αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο (άρθρο 1591 Α.Κ.), είτε μετά από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον για να διοριστεί κάποιος επίτροπος ανηλίκου, ιδιαίτερα των συγγενών του ανηλίκου ή των δανειστών του, είτε και από τον Εισαγγελέα. Αυτό σημαίνει ότι είτε αφήνοντας μια ιδιόγραφη διαθήκη, είτε για περισσότερη ασφάλεια με δήλωση σε Συμβολαιογράφο, μπορεί ο γονέας ή και οι δύο γονείς να δηλώσουν ποιο πρόσωπο θεωρούν κατάλληλο να αναλάβει την φροντίδα του ανηλίκου παιδιού του/τους. Τα ίδια αποτελέσματα έχει και η δήλωση ενώπιον του Ειρηνοδίκη του τόπου κατοικίας τους (με ένορκη δήλωση δηλαδή). Όταν ο δικαστής έχει μπροστά του μια τέτοια δήλωση, με οποιονδήποτε τρόπο από τους παραπάνω και αν έχει γίνει, οφείλει να δώσει προτεραιότητα στο πρόσωπο που υπέδειξε ο γονέας. Βεβαίως το άρθρο αυτό ορίζει πως  όσοι συγγενείς του παιδιού μέχρι τον τρίτο βαθμό συγγένειας, μάθουν ότι το παιδί έμεινε χωρίς γονέα εν ζωή, πρέπει να ενημερώσουν το Δικαστήριο ή τον Εισαγγελέα για αυτό, ούτως ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία ορισμού επιτρόπου. Σε περίπτωση που δεν το κάνουν αυτό, δηλαδή δεν ενημερώσουν, δεν θα καταδικαστούν ποινικά, δεν έχουν δηλαδή ποινική ευθύνη αλλά εάν το παιδί θελήσει, μπορεί στο μέλλον να τους κάνει αγωγή για αποζημίωση (χρηματική) σε περίπτωση που του προκλήθηκε βλάβη από τον μη έγκαιρο διορισμό επιτρόπου.

Το αρμόδιο Δικαστήριο μπορεί σύμφωνα με το άρθρο 1592 του Αστικού Κώδικα να διορίσει επίτροπο ένα από τα κατωτέρω πρόσωπα και με την σειρά που αναφέρονται:
1) αν υπάρχει, τον ενήλικο σύζυγο του ανηλίκου,
2) το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που όρισε με διαθήκη ή με δήλωση σε Ειρηνοδίκη ή στον Συμβολαιογράφο ο γονέας που ασκούσε την γονική μέριμνα στον χρόνο της δήλωσης και όταν απεβίωσε
3) το πρόσωπο από τον κύκλο των συγγενών που κρίνει καταλληλότερο το Δικαστήριο.
Η σειρά αυτή είναι δεσμευτική και το Δικαστήριο δεν μπορεί να παρακάμψει κάποιο από τα πρόσωπα αυτά εκτός εάν υπήρχε λόγος που το πρόσωπο αυτό έπρεπε να αποκλειστεί από επίτροπος (Α.Κ. 1595) ή εάν  αποποιήθηκε την επιτροπεία (Α.Κ. 1599). Βέβαια το Δικαστήριο πρέπει για την επιλογή του κατάλληλου προσώπου να λάβει υπόψη του το φύλο του, την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του, την ηθική και πνευματική του υπόσταση και το περιβάλλον στο οποίο θα ζήσει ο ανήλικος.

Τα καθήκοντα και τα δικαιώματα του επιτρόπου είναι τα ίδια με εκείνα του γονέα που ασκούσε την γονική μέριμνα του ανηλίκου, δηλαδή το καθήκον και το δικαίωμα να επιμελείται του προσώπου του ανηλίκου, να διοικεί την περιουσία του και να τον εκπροσωπεί σε κάθε δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του. Πρέπει στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι ο επίτροπος έχει δικαίωμα όχι μόνο να αποποιηθεί, δηλαδή να αρνηθεί τον διορισμό του εξαρχής, αλλά και να παραιτηθεί από το καθήκον του αυτό μετά τον διορισμό του σύμφωνα με το άρθρο 1599 του Α.Κ.

Το Δικαστήριο μπορεί σύμφωνα με το άρθρο 1600 να αναθέσει την επιτροπεία του ανηλίκου σε ίδρυμα ή σε κατάλληλο σωματείο, άλλως στην αρμόδια κοινωνική υπηρεσία, μόνο αν δεν βρίσκεται κατάλληλο πρόσωπο για να διοριστεί επίτροπος, όπως αυτά αναφέρθηκαν παραπάνω.

Σημειώνεται ότι η ρύθμιση των ζητημάτων της επιτροπείας και ο έλεγχος για το αν πληρούνται οι ουσιαστικές και τυπικές προϋποθέσεις της, γίνεται σύμφωνα με το δίκαιο της ιθαγένειας του ανηλίκου το οποίο αφορά ενώ τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για να εκδίδουν αποφάσεις επί τέτοιων ζητημάτων, μόνο αν ο ανήλικος έχει την συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα.

Δικηγορικό Γραφείο
Eυγενίας Α. Φωτοπούλου & Συνεργατών
Βασιλίσσης Σοφίας 6, T.K. 106 74 Αθήνα
Τηλέφωνα: 210 36 24 769, 211 7 80 80 80
Fax: 210 36 24 703
Email: info@efotopoulou.gr
Web: http://efotopoulou.gr/

*Εικόνα: yccasa.org

Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ