fbpx

Ειδικές ή ακραίες νομικές περιπτώσεις στη μονογονεϊκή οικογένεια

| 29 Οκτωβρίου 2014
ADVERTISEMENT

Όταν ένα ζευγάρι χωρίζει ή έρχεται στο κόσμο ένα παιδί εκτός γάμου και χωρίς πατέρα, πολλές φορές προκύπτουν ζητήματα που είτε δεν συναντάμε συχνά (όπως όταν π.χ. ο/η πρώην σύζυγος είναι τοξικομανής ή εξαφανίζεται) ή ακόμη και ζητήματα που μεν συναντάμε πιο συχνά αλλά δεν γνωρίζουμε τί ισχύει και πρέπει να κάνουμε. Η δικηγόρος μας κυρία Νίκη Ροδίτη, μας εξηγεί πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε νομικά ένα πρώην σύζυγο που έχει εξαφανιστεί, αν είναι παράνομο να ζητήσει ο/η πρώην σύζυγος τοξικολογική εξέταση για τον άλλο σύζυγο, τί ισχύει για την εγκατάλειψη εγκύου, αν οι συνομιλίες μέσω sms και διαδικτύου είναι παράνομο να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά και άλλες ειδικές ή ακραίες νομικές περιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν μέσα σε μια μονογονεϊκή οικογένεια.

Ερώτηση: Πώς ζητάει κανείς διαζύγιο από κάποιον που εξαφανίστηκε;
Απάντηση
: Όταν ένας εκ των συζύγων επιθυμεί διαζύγιο, αλλά ο έτερος έχει εξαφανιστεί μπορεί, είτε να τον καλέσει στην τελευταία γνωστή διεύθυνση, είτε να κάνει επίδοση της αγωγής διαζυγίου ως αγνώστου διαμονής. Η πρώτη επιλογή εφαρμόζεται πολλές φορές στην πράξη προκειμένου ν’αποφευχθούν μεγάλες χρεώσεις που συνεπάγεται η επίδοση ως αγνώστου διαμονής (η οποία χρειάζεται δημοσιεύσεις σ’εφημερίδα κ.τ.λ.) με ανάληψη του ρίσκου να εμφανιστεί κάποτε ο σύζυγος και να προσβάλλει την απόφαση. Όμως συνήθως, εφόσον ο/η σύζυγος είναι εντελώς εξαφανισμένος/η, σπανίως μία απόφαση διαζυγίου που εκδίδεται βασισμένη σε μία τέτοια επίδοση προσβάλλεται, δεδομένων και των εξόδων που συνεπάγεται μία τέτοια προσβολή με ένδικα μέσα. Τώρα, εφόσον γίνει κλήση ως αγνώστου διαμονής, ο εξαφανισμένος σύζυγος και πάλι μπορεί να προσβάλλει την απόφαση με ένδικα μέσα, πλην όμως μόνον για ουσιαστικούς λόγους (φερ’ειπείν διότι δεν υπήρξε κλονισμός της εγγάμου συμβιώσεως) και δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν έγινε σωστή επίδοση της αγωγής.


ADVERTISEMENT

Ερώτηση: Ισχύει νομικά η εγκατάλειψη εγκύου και πώς μπορεί να κινηθεί μια έγκυος σε αυτή τη περίπτωση, είτε μιλάμε για παιδί εντός είτε για παιδί εκτός γάμου;
Απάντηση
: Η εγκατάλειψη εγκύου ισχύει και σε ποινικό και σε αστικό (περιουσιακό επίπεδο). Καταρχάς το άρθρο 359 του ποινικού κώδικα ορίζει ότι: «Όποιος εγκαταλείπει σε απορία ή με άλλο τρόπο αβοήθητη μία γυναίκα που έμεινε απ` αυτόν έγκυος και που λόγω της εγκυμοσύνης ή του τοκετού της δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό της τιμωρείται με Φυλάκιση μέχρι ενός έτους. Η ποινική δίωξη ασκείται μόνο ύστερα από  έγκληση»., Περαιτέρω, στον αστικό κώδικα ορίζεται στο άρθρο 1503 (Δαπάνες τοκετού και διατροφής της άγαμης μητέρας) ότι:
α) Σε  περίπτωση  όπου ένα τέκνο γεννήθηκε χωρίς γάμο της μητέρας  του, το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτησή της, να  καταδικάσει  τον  πατέρα  που  αναγνωρίστηκε δικαστικώς, ακόμη και αν το τέκνο γεννήθηκε  νεκρό: 1. στην καταβολή των δαπανών του τοκετού, 2.  σε  διατροφή  της  μητέρας,  εφόσον  αυτή  αδυνατεί  να  διαθρέψει τον εαυτό της, επί δύο  μήνες πριν από τον  τοκετό  και  τέσσερις  ύστερα  από  αυτόν,  ή,  αν  συντρέχουν ειδικές περιστάσεις, το πολύ επί ένα έτος.

Η  αξίωση  της  μητέρας  δεν παύει με το θάνατο του πατέρα και  παραγράφεται  όταν  περάσουν  τρία  έτη   από   τον   τοκετό.   Αξίωση  αποζημίωσης,  σύμφωνα  με  τις  διατάξεις  για  τις  αδικοπραξίες, δεν αποκλείεται.

Επομένως, διά του ως άνω άρθρου η εγκαταλειφθείσα έγκυος δύναται να στραφεί δικαστικά κατά του υπαιτίου και να αιτηθεί διατροφή και αποζημίωση για την εν γένει συμπεριφορά του, η οποία νομικά μπορεί να βασιστεί και σε άλλες διατάξεις του ΑΚ περί αδικοπραξιών. Τέλος, δύναται εφόσον η συμπεριφορά του υπαιτίου αντίκειται στα χρηστά ήθη, να αιτηθεί και επιδίκαση χρηματικού ποσού ως χρηματική ικανοποίηση (η οποία διαφοροποιείται από την αποζημίωση νομικά).


ADVERTISEMENT

Ερώτηση: Είναι παράνομη η τοξικολογική εξέταση πρώην συζύγου όταν ο/η πρώην σύζυγος γνωρίζει ή υποψιάζεται ότι είναι χρήστης ουσιών και κινδυνεύει η ασφάλεια των παιδιών;
Απάντηση: Η τοξικολογική εξέταση δεν είναι παράνομη. Εφόσον κάποιος εκ των συζύγων πιθανολογείται ότι κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών ή είναι αλκοολικός ο άλλος σύζυγος μπορεί με αίτησή του στον Εισαγγελέα να αιτηθεί την εξέτασή του από ειδικούς και ν’αποφασιστεί ακόμη και η ακουσία του νοσηλεία (το ίδιο μπορεί να κάνει σε περίπτωση ψυχοπάθειεας).Περαιτέρω, μπορεί να υποβάλλει σχετική έγκληση για τυχόν βιαιοπραγίες που έχουν λάβει χώρα (διότι συχνά στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνουν χώρα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, και τότε αποφασίζει ο άλλος σύζυγος να αιτηθεί δικαστική προστασία) και φυσικά μπορεί να αιτηθεί τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων με ειδικό αίτημα για απομάκρυνση του συζύγου εκ της συζυγικής οικίας ή την άδεια αποχώρησης του συζύγου που έχει το πρόβλημα σε άλλο ασφαλές οίκημα. Οι περιπτώσεις αυτές παρουσιάζουν δυστυχώς πολλά προβλήματα διότι ο βλαπτόμενος σύζυγος δυσκολεύεται πολλές φορές λόγω φόβου να αιτηθεί προστασία και μόνο όταν η κατάσταση γίνεται πλέον έκρυθμη και αδιέξοδη αποφασίζει να ζητήσει τη συμβουλή δικηγόρου.

Ερώτηση: Είναι παράνομο να κατατεθούν στο δικαστήριο ως αποδεικτικά, οι συνομιλίες στο διαδίκτυο ή τα sms στο κινητό; Συνίσταται παραβίαση προσωπικών δεδομένων ή όχι;
Απάντηση
: Συνηθίζεται πολλές φορές στην πράξη να προσκομίζονται εκτυπωμένες σελίδες από μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή sms, εκ των οποίων αποδεικνύονται κάποια γεγονότα (π.χ. ότι κάποιος απείλησε κάποιον). Η επίκληση τέτοιων αποδεικτικών μέσων δεν αποτελεί κατά την άποψή μου παραβίαση προσωπικών δεδομένων διότι, όσον αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι αναρτήσεις έχουν δημόσια χροιά και μπορούν πολλές φορές να τις δουν πολλοί. Επίσης, εφόσον το αποδεικτικό μέσο αφορά και τον επικαλούμενο (π.χ. του απειλούμενο) δεν τίθεται θέμα προσωπικού δεδομένου, διότι ο επικαλούμενος εκουσίως προσκομίζει δικό του προσωπικό στοιχείο. Εξ άλλου, προσωπικό δεδομένο σύμφωνα με το Νόμο αποτελεί κάθε τι που αφορά σε προσωπικές θρησκευτικές, σεξουαλικές κ.ο.κ. προτιμήσεις, οι οποίες δεν πρέπει να γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από τρίτους. Δεν μπορεί όμως κάποιος να προσκομίσει ως αποδεικτικό μέσο κάποιο βίντεο ή φωτογραφία που έχει ληφθεί άνευ της θελήσεώς του άλλου και αφορά σε προσωπικά του ζητήματα σύμφωνα με το Νόμο. Η χρήση τέτοιων αποδεικτικών μέσων απαιτεί πάντως προσοχή διότι ο Νόμος περί προσωπικών δεδομένων προβλέπει σε περίπτωση παραβίασης αυστηρές ποινές, αλλά και ελάχιστο ποσό αποζημίωσης 10.000 €. Επομένως, θα πρέπει ο νομικός παραστάτης, αφενός να ενημερώνει τον εντολέα του για ενδεχομένους κινδύνους απ’τη χρήση τέτοιου είδους αποδεικτικών μέσων και αφετέρου να ρωτά και επ’ακροατηρίω (εφόσον το αποδεικτικό μέσο είναι παράνομο) τον αντίδικο εάν συναινεί στην επίκληση π.χ. ενός βίντεο που τον απεικονίζει, ώστε ο τελευταίος να μην μπορεί μετά να ισχυρισθεί ότι δεν συνήνεσε στην προβολή ενός τέτοιου αποδεικτικού μέσου. Φυσικά, σε αυτή την περίπτωση συναινέσεως και πάλι δεν εξαλείφεται ο κίνδυνος κυρώσεων, δεδομένου ότι μπορεί να γίνει αναφορά στην αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων (η οποία δρά ανεξάρτητα). Τέλος, για να είναι απολύτως σίγουρος και να μην αμφιταλαντεύεται μπορεί να αιτηθεί τη γνωμοδότηση της αρχής προστασίας προσωπικών δεδομένων για το εάν δύναται νομίμως να χρησιμοποιήσει κάποιο αμφιλεγόμενο αποδεικτικό μέσο.

Ερώτηση: Υπό ποιες προϋποθέσεις αφαιρείται η γονική μέριμνα από τον έναν γονιό και ποια η διαδικασία;
Απάντηση: Η αφαίρεση της γονικής μέριμνας (η οποία υπό φυσιολογικές περιστάσεις ανήκει εκ του Νόμου εις αμφοτέρους τους γονείς) μπορεί πρακτικά να λάβει χώρα σε περίπτωση που ο ένας γονέας είναι επικίνδυνος ή επιβλαβής για το τέκνο. Σε περίπτωση αφαίρεσης ο γονέας που χάνει το σχετικό δικαίωμά του δεν έχει πλέον κανένα λόγο σχετικά με τα ζητήματα του τέκνου, ούτε δύναται να επέμβει, να γνωμοδοτήσει κ.τ.λ. και ο γονέας που έχει τη γονική μέριμνα δρα αποκλειστικά κατά το δικό του δοκούν. Η διαδικασία προβλέπει την άσκηση ειδικής αγωγής ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, με αίτημα την αφαίρεση της γονικής μέριμνας. Κατά τη συζήτηση της αγωγής αυτής εξετάζεται υποχρεωτικά κεκλεισμένων των θυρών μόνο απ’τον πρόεδρο του Δικαστηρίου και το τέκνο εφόσον δύναται να επικοινωνήσει. Κατά τα λοιπά ακολουθείται η συνήθης αποδεικτική διαδικασία, δηλαδή επίκληση εγγράφων, εξέταση μαρτύρων κ.τ.λ. Ο Αστικός κώδικας προβλέπει λεπτομερώς όλες τις περιπτώσεις για τη γονική μέριμνα (φερ’ ειπείν τι γίνεται σε περίπτωση που ο ένας γονέας δεν μπορεί ν’ασκήσει ορθώς τα καθήκοντά του, σε περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι επικίνδυνοι ή ανίκανοι, οπότε διορίζεται επίτροπος του ανηλίκου κ.ο.κ.).

Νίκη Ροδίτη-Δικηγόρος
Δικηγορικό γραφείο Κωνσταντίνου Χάνου-Νίκης Ροδίτη
Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού 4, Χαλκίδα
Τηλέφωνο: 22210-76788
Web: www.kostashanos-nikiroditilawoffice.gr


Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ

ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ