Διαμεσολάβηση: Δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι..

Το 2010 εισήχθη προς ψήφιση στην Βουλή νομοσχέδιο με απώτερο σκοπό την επιτάχυνση στην απονομή της δικαιοσύνης ενσωματώνοντας την οδηγία 2008/52/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Με αφορμή την ταλαίπωρη λειτουργικά κατάσταση που επικρατεί στα δικαστήρια της χώρας και δη στα μεγάλα πρωτοδικεία και ειρηνοδικεία αυτής αναφορικά με των προσδιορισμό δικασίμων οι οποίοι έχουν ήδη φτάσει στο έτος 2022 και συγκεκριμένα οι αιτήσεις, μεταξύ άλλων, που αφορούν την υπαγωγή στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, επίσης ο μειωμένος αριθμός των δικαστικών υπαλλήλων αλλά ακόμη και των δικαστών, τέλος οι υπεράριθμες υποθέσεις οι οποίες φορτώνουν ανεξαιρέτως κάθε πινάκιο δικαστηρίου και καταλήγουν στο τέλος κάθε δικασίμου να αναβάλλονται και να ξανά αναβάλλονται προκαλώντας την οργή και την αγανάκτηση στα πάσης φύσεως εμπλεκόμενα πρόσωπα τα οποία ξοδεύουν χρόνο και χρήμα, όλα αυτά μεταξύ άλλων οδήγησαν στις παρακάτω νομοθετικές μεταρρυθμίσεις ευελπιστώντας ότι θα αλλάξει όλο το παραπάνω σκηνικό αποσυμφορίζοντας την ελληνική δικαιοσύνη και προσφέροντας στους πολίτες μέσω του θεσμού της διαμεσολάβησης μια ευέλικτη και γρήγορη διαδικασία για την επίλυση των διαφορών τους κλπ.

Τι είναι η διαμεσολάβηση;

Διαμεσολάβηση είναι η διαδικασία διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα πρόσωπα τα οποία έχουν μια διαφορά και επιχειρούν εκουσίως, ήτοι με δική τους πρωτοβουλία, να καταλήξουν σε συμφωνία εξωδικαστικώς με την βοήθεια ενός τρίτου αμερόληπτου μέρους, του διαμεσολαβητή. Σύμφωνα με τον νόμο, η έναρξη της διαδικασίας μπορεί επιπλέον να προταθεί ή διαταχθεί και από το δικαστήριο ή να προβλέπεται από το δίκαιο κράτους μέλους, εκτός από την εκούσια συμμετοχή των μερών σ’αυτήν.

Τι είναι ο διαμεσολαβητής;

Ο διαμεσολαβητής είναι δικηγόρος ο οποίος έχει καταρτισθεί με ειδική εκπαίδευση από αρμόδιο φορέα και έχει πιστοποιηθεί γι αυτές τις γνώσεις του. Ο φορέας κατάρτισης, σύμφωνα με τον νόμο, μπορεί να είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που συνιστούν από κοινού ένας τουλάχιστον δικηγορικός σύλλογος και ένα τουλάχιστον από τα επιμελητήρια της χώρας. Η πιστοποίησή του πραγματοποιείται ύστερα από εξετάσεις στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Ποιες διαφορές υπάγονται

Σύμφωνα με τον νόμο οι διαφορές οι οποίες μπορούν να υπαχθούν σε διαμεσολάβηση είναι ιδιωτικές (αστικές & εμπορικές) και εφόσον το επιθυμούν τα μέρη τα οποία συμμετέχουν, δηλαδή η διαδικασία ξεκινά με δική τους πρωτοβουλία

Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της διαμεσολάβησης είναι: α) η εμπιστευτικότητα, δηλαδή οι τυχόν εμπιστευτικές πληροφορίες οι οποίες θα περιέλθουν στην γνώση του διαμεσολαβητή από το ένα μέρος, δεν κοινοποιούνται στο άλλο μέρος, εκτός εάν δοθεί ή άδεια στον διαμεσολαβητή να πράξει τούτο. Επίσης η εμπιστευτικότητα αλλά και το απόρρητο γενικότερα της διαδικασίας συνεχίζεται και εκτός του τραπεζιού της διαμεσολάβησης, δηλαδή αν περατωθεί η διαδικασία χωρίς επιτυχές αποτέλεσμα, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κανένα στοιχείο της διαδικασίας ως αποδεικτικό εις βάρος τους ενός ή του άλλου μέρους στις δικαστικές αίθουσες. β)  η διαδικασία είναι εθελοντική και μη δεσμευτική, δηλαδή τα μέρη οποτεδήποτε επιθυμούν μπορούν ελεύθερα να αποχωρήσουν από το τραπέζι της διαμεσολάβησης χωρίς αιτιολογία.

Προσόντα διαμεσολαβητή

Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας, τα προσόντα τα οποία πρέπει να διακρίνουν μεταξύ άλλων τον διαμεσολαβητή, εκτός από την κατάλληλη επαγγελματική του κατάρτιση αλλά και την διαρκή ενημέρωση της εκπαίδευσης του και της πρακτικής του εξάσκησης είναι: α) η ανεξαρτησία και ουδετερότητα, δηλαδή στην περίπτωση που ο διαμεσολαβητής έχει ή είχε κάποια προσωπική ή επαγγελματική σχέση με ένα από τα μέρη ή έχει οποιοδήποτε συμφέρον από την έκβαση της δίκης, επιτρέπεται να ασκήσει τα καθήκοντα του μόνον αν είναι βέβαιος ότι θα διεξαγάγει την διαδικασία με ουδετερότητα, προκειμένου να διασφαλιστεί πλήρης αμεροληψία και φυσικά πάντα με την ρητή συγκατάθεση των μερών και β) αμεροληψία και εχεμύθεια, δηλαδή ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να ενεργεί σε μόνιμη βάση ισότιμα προς όλα τα μέρη στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης και να τηρεί απόρρητες όλες τις πληροφορίες που του έχουν κοινολογηθεί εμπιστευτικά από τα μέρη. Τέλος ο διαμεσολαβητής θα πρέπει να χαρακτηρίζεται και από την ευθυδικία, δηλαδή να διασφαλίζει ότι όλα τα μέρη κατέχουν την επαρκή δυνατότητα συμμετοχής στην διαδικασία και αν κρίνει ότι η συνέχιση της διαμεσολάβησης είναι απίθανο να οδηγήσει την διαφορά σε επιτυχή έκβαση και για τα δύο μέρη, τότε αφού ενημερώσει να περατώνει την διαδικασία.

Δικηγόροι μετέχουν στην διαδικασία;

Επισημαίνεται ότι τα μέρη μπορούν να μετέχουν στην διαδικασία της διαμεσολάβησης ακόμη και με τον δικηγόρο τους, ο οποίος θα τους συμβουλεύει νομικά και θα επιβλέπει την νομότυπη ακολουθία της διαδικασίας.

Υπάρχει εκτελεστότητα από την συμφωνία;

Αφού περατωθεί η διαδικασία της διαμεσολάβησης, συντάσσεται πρακτικό από τον διαμεσολαβητή με όλα τα στοιχεία των μερών και την συμφωνία στην οποία κατέληξαν ή την διαπίστωση της αποτυχίας της διαμεσολάβησης καθώς καθώς και την αιτία της διαφοράς. Αφού το πρακτικό υπογραφεί από τον διαμεσολαβητή, τα μέρη καθώς και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους, μπορεί να κατατεθεί στην γραμματεία του μονομελούς πρωτοδικείου της περιφέρειας όπου διεξήχθη η διαμεσολάβηση και εφόσον περιέχει συμφωνία των μερών για ύπαρξη αξίωσης που μπορεί να εκτελεσθεί αναγκαστικά, αποτελεί εκτελεστό τίτλο σύμφωνα με το άρθρο 904 παρ. 2 εδάφιο γ΄ ΚΠολΔ.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Η διαμεσολάβηση, αν και όχι ακόμη τόσο διαδεδομένος θεσμός για την Ελλάδα την ώρα που στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκεται ήδη στην μεγαλύτερή του ακμή, ξεκίνησε μόλις προσφάτως την ενεργή του δράση, ήτοι από τον Ιούνιο του 2013 ύστερα και από την προσθήκη στον ήδη υπάρχοντα νόμο 3869/2010 (νόμος «Κατσέλη» – υπερχρεωμένα νοικοκυριά) του άρθρου 11 ν. 4161/2013 σύμφωνα με το οποίο, «Τα μέρη δύνανται πριν την υποβολή της αίτησης του άρθρου 4 παράγραφος 1 του παρόντος να προσφύγουν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης. Σε περίπτωση που επιλεγεί αυτή η διαδικασία και αποτύχει, ο οφειλέτης δύναται να καταθέσει την αίτηση του άρθρου 4 του παρόντος ενώπιον του αρμόδιου Ειρηνοδικείου…» και ακόμη πιο εμφατικά στον νέο Κώδικα Δικηγόρων όπου τονίζεται η υποχρεωτικότητα του σε ορισμένες υποθέσεις καθώς και για το ποιος θα είναι ο ρόλος του δικηγόρου σε αυτές.

Φτάνει να δούμε το πόσο ουσιαστικά θα βοηθήσει η διαμεσολάβηση τον πολίτη στην επίλυση των διαφορών του με τους αντίδικούς του, ανακουφίζοντάς τον από τον χρόνο και το χρήμα που αναγκάζεται να ξοδέψει κάθε φορά στα δικαστήρια για τις πάσης φύσεως διαφορές που ανακύπτουν στην καθημερινότητα του, τις περισσότερες φορές αναποτελεσματικά, είτε επειδή δεν απέδωσε το μέγιστο των δυνατοτήτων του ο δικηγόρος, είτε επειδή δεν διάβασε ή δεν αξιολόγησε ορθά ο δικαστής την υπόθεση.

Κωνσταντίνος Τζίκας 
Δικηγόρος και διαπιστευμένος διαμεσολαβητής
Αριστοτέλους 30, Θεσσαλονίκη, Τ.Κ. 54623
Τηλέφωνο: 2310266849
Fax: 2310266849
Email: info@tzikas-lawfirm.gr
Web: http://www.tzikas-lawfirm.gr/