Όταν ο/η πρώην σύζυγος, αμφισβητεί το ρόλο σας στο παιδί

Με τόσους πολλούς διαζευγμένους γονείς και μικτές οικογένειες γύρω μας, προκύπτουν συνεχώς διαφορές και συγκρούσεις για τον τρόπο ανατροφής των παιδιών. Αν είστε διαζευγμένοι ή σε διάσταση με τον άλλο γονέα, η εμπειρία σας μπορεί να κυμαίνεται από ειρηνική -σε συνεργασία με εκείνον/η- έως και εξ’ ολοκλήρου εμπόλεμη. Διαφόρων ειδών σπίτια με διαφορετικούς κανόνες και ποικίλα στυλ ανατροφής των παιδιών μπορούν να κάνουν την εμπειρία του να είναι κάποιος γονέας, μια ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση. Αν βρίσκετε τον εαυτό σας απογοητευμένο και θυμωμένο με τον έτερο γονέα αλλά και με το παιδί σας, η ικανότητά σας να φερθείτε σοβαρά σαν γονιός, μπορεί να καταρρεύσει.

Ιδού μια συνηθισμένη κατάσταση που περιγράφεται σε Ειδικούς Σύμβουλους Γονέων:

“Έχω μια κόρη 14 ετών, η οποία είναι εκτός ελέγχου. Με την μητέρα της έχουμε πάρει διαζύγιο και έχουμε από κοινού την επιμέλειά της. Το πρόβλημα είναι πως όποτε τη βάζω τιμωρία, η μητέρα της το αγνοεί και συνεχώς υπονομεύει το κύρος μου ως πατέρας. Της λέει να μην με ακούει και προσφέρεται να έρχεται και να την παίρνει όποτε τσακωνόμαστε. Το χειρότερο είναι ότι αγνοεί παντελώς τους κανόνες μου : Αν η κόρη μου παραβεί έναν κανόνα, δεν της επιτρέπεται να δεί τους φίλους της, όμως η μητέρα της, την αφήνει να τους φέρνει σπίτι. Έπειτα από χρόνια μάταιης προσπάθειας να πείσω την μητέρα της να συνεργαστεί με το θέμα της τιμωρίας- έτσι ώστε η κόρη μας να μάθει το σωστό- πληροφόρησα την κόρη μου ότι αν παραβεί την απαγόρευση όταν είναι στο σπίτι της μαμάς της, η αρχική απαγόρευση θα διπλασιαστεί. Μέχρι τώρα είμαστε στις 9 εβδομάδες απαγόρευσης και έτσι όπως πάει θα είναι για πάντα τιμωρημένη. Πώς θα καταφέρω να κάνω την μητέρα της να σταματήσει να παρεμβαίνει και την κόρη μου να ακολουθεί τους κανόνες; Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό!”

Πάρα πολλοί μπαμπάδες, μοιράζονται αυτή την ανησυχία: Θέλετε το καλύτερο για το παιδί σας, αλλά ο άλλος γονέας δεν συμφωνεί με τις μεθόδους σας. Η αλήθεια είναι πως και οι δύο θέλετε το καλύτερο για το παιδί σας, απλά έχετε διαφορετικές ιδέες στο πώς θα το πετύχετε. Το κακό είναι πως δεν μπορείτε να ελέγχετε τι γίνεται εκτός σπιτιού : Το σπίτι του έτερου γονέα είναι καθαρά το δικό του πεδίο. Όπως παραδέχονται και οι περισσότεροι γονείς, είναι αδύνατον να ελέγχουμε το τι συμβαίνει κάπου αλλού, και το να επιδιώκουμε κάτι τέτοιο, απλά προσθέτει επιπλέον δυσαρέσκειες και διαμάχες εξουσίας. Ο καθένας επιβάλλει τους κανόνες του και κανένας δεν κερδίζει. Δεν είναι εύκολο να ξεφύγετε από τέτοια πεδία μάχης μεταξύ εσάς και του άλλου γονέα, αλλά προκειμένου να είστε αποτελεσματικός σαν γονιός θα πρέπει να επικεντρωθείτε στους τομείς όπου πραγματικά έχετε τον έλεγχο. Θα πρέπει να βρείτε έναν τρόπο να δημιουργήσετε μια “κουλτούρα λογοδοσίας” στο δικό σας σπίτι, και να το δουλέψετε με το παιδί σας όταν βρίσκεται κάτω από τη στέγη σας. (Εννοείται πως αν αντιληφθείτε κακοποίηση ή παραμέληση από το σπίτι του άλλου γονέα, θα πρέπει να απευθυνθείτε στην Κοινωνική Πρόνοια).

Στο παραπάνω σενάριο που περιγράψαμε, η διαμάχη μεταξύ γονέων όχι μόνο στέκεται εμπόδιο στην σωστή διατροφή του παιδιού αλλά επιφέρει και άλλα προβλήματα: ανατρεπτικές συνέπειες και εμπλοκές σε διαμάχες εξουσίας. Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτούς τους παράγοντες που είναι σημαντικοί για το σωστό τρόπο ανατροφής του παιδιού μας.

Μάχες εξουσίας
Όπως αναφέρει ο ψυχολόγος και σύμβουλος γονέων, James Lehman, τα παιδιά παρατηρούν τους γονείς τους μια ζωή. Το παιδί σας ξέρει τι σας ενοχλεί, και σίγουρα ξέρει πως να σας βάλει να τσακωθείτε. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργηθεί ένα παιχνίδι εξουσίας μεταξύ σας, μαλώνοντας για το ποιός έχει δίκιο, για το αν οι κανόνες είναι δίκαιοι και για πολλά άλλα θέματα, τα οποία είναι εντελώς άσχετα. Το να εμπλέκεστε σε διαμάχες εξουσίας με το παιδί σας δείχνει καθαρά το μήνυμα ότι όχι μόνο αμφισβητούνται οι κανόνες, αλλά και ότι οι δυο σας είστε ίσοι : το παιδί σας έχει τη δύναμη να σας συγχύσει. Οι διαμάχες εξουσίας δεν φέρνουν ποτέ τις αλλαγές που επιθυμείτε. Θυμηθείτε πως όταν το παιδί σας, σας προσκαλεί σε μια λογομαχία, δεν σημαίνει πως πρέπει να αποδεχτείτε την πρόσκληση. Από εσάς εξαρτάται αν θα αντισταθείτε στον πειρασμό να διαφωνήσετε, να φωνάξετε ή αλλιώς να υπερασπίσετε τους κανόνες σας. Κρατώντας την ψυχραιμία σας, απαντώντας όσο πιο ήρεμα μπορείτε και φεύγοντας όταν δεν μπορείτε να ηρεμήσετε, είναι εντελώς στο χέρι σας και θα σας βοηθήσει να ανακτήσετε την δυναμικότητά σας μέσα στο σπίτι. Αντιληφθείτε πως δεν χρειάζεται να αρέσουν οι κανόνες στο παιδί σας, απλά θα πρέπει να βρει τρόπο να συμμορφωθεί με αυτούς. Αν πάψετε να υπερασπίζεστε τους κανόνες και τις προσδοκίες σας όλη την ώρα και επικεντρωθείτε στο να βοηθήσετε το παιδί σας να συμμορφωθεί με αυτούς, θα αρχίσετε να βλέπετε πραγματική αλλαγή στο σπιτικό σας.

Οι Συνέπειες βρίσκονται στον τρόπο με τον οποίο βοηθάτε το παιδί σας να μάθει να συμπεριφέρεται κατάλληλα : Χρησιμοποιώντας κάτι που εκτιμούν ούτως ώστε να κάνουν κάτι που εσείς εκτιμάτε. Πολλοί γονείς εστιάζουν μόνο στις συνέπειες για να αλλάξουν τη συμπεριφορά, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι είναι πολύ περισσότερο από αυτό. Θυμηθείτε πως το παιδί σας μπορεί να χρειάζεται βοήθεια στο να κατανοήσει το τι πρέπει να κάνει ώστε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες σας. Δεν αρκεί να λέτε “Κάνε αυτό ή αλλιώς…” .

Τιμωρία VS Συνέπειες
Είναι δελεαστικό για πολλούς γονείς, ειδικά όταν βράζουν από θυμό, να παίρνουν τα αγαπημένα αντικείμενα των παιδιών τους (π.χ. παιχνίδια, βιβλία, κινητό). Κάποιοι γονείς συνεχώς παρατείνουν την τιμωρία, όπως ο πατέρας του παραπάνω σεναρίου. Το πρόβλημα με το να έχετε το παιδί σας υπό “μόνιμη απαγόρευση” είναι ότι δεν πρόκειται να αλλάξει την κατάσταση. Δεν μπορείτε να τιμωρείτε κάποιον και αυτόματα να ανακτά καλή συμπεριφορά. Η εξ’ ολοκλήρου απαγόρευση είναι επίσης, απλώς, μη αποτελεσματική : Το παιδί σας θα μάθει να ζει και χωρίς αυτά που του έχετε στερήσει, ή, όπως μπορεί και να έχετε διαπιστώσει, θα βρει άλλους τρόπους να τα κάνει και χωρίς την συγκατάθεσή σας. Μπορεί να θεωρείτε ότι με το να στερείτε τα πάντα από το παιδί σας, θα του δώσει ένα μάθημα, αλλά το μυαλό των παιδιών δεν λειτουργεί έτσι. Σαφέστατα, αυτή δεν είναι η απάντηση που θέλουν να ακούσουν οι γονείς, τα καλό όμως είναι πως μπορείτε να έχετε την εξουσία του σπιτιού σας χωρίς να χρειάζεται να τιμωρείτε για πάντα ΚΑΙ χωρίς να κάνετε υποχωρήσεις. Εγκαταλείποντας τις διαμάχες εξουσίας και τις λογομαχίες (που ούτως ή άλλως δεν έχουν αποτέλεσμα και υποτιμούν την δυναμική σας στο σπίτι) και θέτοντας ξεκάθαρους και αποτελεσματικούς κανόνες και συνέπειες θα βοηθήσει εσάς και το παιδί σας να δείτε βελτίωση. Κρατήστε τις προσδοκίες σας ρεαλιστικές και επιτρέψτε στο παιδί σας να κερδίζει κάτι με την αξία του κάθε μέρα.

Ένα πράγμα τη φορά
Όσο υφίστανται κανόνες και συνέπειες, μην προσπαθείτε να αντιμετωπίσετε κάθε μία συμπεριφορά αμέσως : είναι κουραστικό για σας και υπερβολικό για το παιδί. Μπορείτε να ξεκινήσετε με βασικούς κανόνες που ισχύουν μέσα στο σπίτι, π.χ. όχι κάπνισμα, όχι σωματική ή λεκτική βία, και προσθέστε και ένα-δύο ακόμα, όπως κανόνες για ώρες ησυχίας και διαβάσματος μαθημάτων. Αφού δείτε βελτίωση στην τήρηση αυτών των κανόνων, μπορείτε να προχωρήσετε στις επόμενες πιο ενοχλητικές και προκλητικές συμπεριφορές της λίστας σας. Για να έχετε πιο άμεσο αποτέλεσμα, αφήστε το παιδί σας να κερδίζει τα προνόμιά του μέρα με τη μέρα. Αν είναι δυνατό, αντιστοιχίστε κάθε προνόμιο με κάθε κανόνα. Για παράδειγμα, αν έχει τελειώσει την σχολική του εργασία μέχρι τις 6μ.μ. θα έχει κερδίσει μισή ώρα στον υπολογιστή. Αν δεν τελειώσει την εργασία, δεν έχει υπολογιστή για εκείνη την ημέρα, αλλά μπορεί να προσπαθήσει πάλι την επόμενη. Αν δυσκολεύετε να εκπληρώσει την συγκεκριμένη δοκιμασία καθίστε και βοηθήστε το να καταλάβει τι μπορεί να κάνει διαφορετικά, ώστε να κερδίσει λίγη ώρα στον υπολογιστή. Να θυμάστε πως μια αποτελεσματική συνέπεια προκύπτει όταν χρησιμοποιηθεί κάτι που έχει αξία για το παιδί σας και κατ’ επέκταση αποκτάει και κάτι που εσείς εκτιμάτε. Μην περιμένετε να “θέλει” να κάνει τις ασκήσεις μαθηματικών! Απλά υπενθυμίστε του το έπαθλο!

Δικό σας σπίτι – Δικοί σας κανόνες
Ακόμα και όταν οι γονείς έχουν συμφωνήσει να συνεργάζονται μεταξύ τους, είναι πιθανό να υπάρχουν διαφορές. Όταν υπάρχει δυσαρέσκεια ανάμεσά τους, η ομαδικότητα γίνεται πιο δύσκολη. Να θυμάστε ότι οι κανόνες σας και οι συνέπειές σας ισχύουν μόνο στο σπίτι σας, και μπορείτε να τους επιβάλετε μόνο εκεί μέσα. Όσο και αν θέλετε να αλλάξει η κατάσταση, δεν μπορείτε να ελέγχετε τι γίνεται στο σπίτι του άλλου γονέα. Αν προσπαθήσετε να το κάνετε δεν θα χει κανένα αποτέλεσμα, και θα θέσει τον ένα γονιό εναντίον του άλλου. Όταν οι γονείς τσακώνονται μπροστά στα παιδιά και υποβαθμίζει ο ένας τον άλλον, το παιδί σας μαθαίνει πως να σας χειρίζεται, βάζοντάς σας να διαφωνείτε έτσι ώστε να παίρνει στο τέλος αυτό που εκείνο θέλει. Μπορεί να μην θέλετε, αλλά προσπαθήστε να μην κάνετε κριτική για τους κανόνες του άλλου γονέα μπροστά στο παιδί σας. Όταν το κάνετε αυτό διευκολύνετε το παιδί σας να υπολογίζει λιγότερο τις αρχές σας. Έχετε μια μεγάλη δυνατότητα, με κατάλληλο και αξιοσέβαστο τρόπο, να θεσπίσετε την διαχείριση των διαφωνιών. Έχετε υπόψιν σας πως όπως και να συμπεριφέρεται ο άλλος γονέας, εσείς είστε κύριοι των δικών σας συμπεριφορών και αντιδράσεων. Μπορεί να πιστεύετε πραγματικά ότι οι δικές σας μέθοδοι είναι καλύτερες από αυτές του άλλου γονέα, άλλα όπως αυτοί δεν εμπλέκονται στους δικούς σας σπιτικούς κανόνες, έτσι και εσείς δεν εμπλέκεστε στους δικούς τους. Όταν υπάρχουν διαφορές στους κανόνες, μπορείτε να πείτε στο παιδί σας, “ το πως διαχειρίζεται τα πράγματα η μητέρα σου εξαρτάται από εκείνη. Αυτοί είναι οι κανόνες εδώ στο σπίτι μας ”.

Ήρεμα και ξεκάθαρα διεκδικήστε την κυριότητά σας στο σπίτι σας και ξεφύγετε από τις γνωστές διαμάχες για εξουσία. Κανείς δεν είπε ότι είναι εύκολο, αλλά ακολουθώντας τις παραπάνω προτάσεις, θα βοηθηθείτε στο να δημιουργήσετε ένα πιο ειρηνικό και αρμονικό σπιτικό. Το δικό σας!

Πηγή: http://www.empoweringparents.com